Synchrotron SOLARIS to strategiczna inwestycja dla rozwoju polskiej nauki, umieszczona na Polskiej Mapie Infrastruktury Badawczej.
To wyjątkowe, multidyscyplinarne urządzenie badawcze, wytwarzające promieniowanie elektromagnetyczne (synchrotronowe) o niespotykanych właściwościach, obejmujących ekstremalną intensywność, szeroki zakres widmowy: od podczerwieni do promieniowania rentgenowskiego, kontrolowaną polaryzację, silną kolimację i określoną strukturę czasową.
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS powstało w wyniku wieloletnich starań środowiska naukowego zrzeszonego wokół Polskiego Towarzystwa Promieniowania Synchrotronowego.
Jest jednym z trzynastu synchrotronów w Europie, pierwszym w obszarze Europy Centralnej źródłem promieniowania synchrotronowego.
Oferując szerokie spektrum nowoczesnych technik badawczych otwiera nowe perspektywy w wielu obszarach badań podstawowych i stosowanych, w naukach ścisłych i przyrodniczych, również w medycynie, archeologii, historii sztuki i innych. Jest wyjątkową platformą rozwoju współpracy krajowej i międzynarodowej oraz pełni funkcję inkubatora nowych technologii.
Doceniając znaczenie synchrotronu SOLARIS dla nauki w naszej części Europy polski rząd wskazał go jako infrastrukturą partnerską w Konsorcjum Środkowoeuropejskiej Infrastruktury Badawczej CERIC-ERIC.
SOLARIS udostępnia naukowcom promieniowanie synchrotronowe od jesieni 2018 r. Obecnie użytkownicy synchrotronu mogą prowadzić badania z wykorzystaniem czterech stacji badawczych (PEEM, PHELIX, XAS, UARPES) oraz kriomikroskopu elektronowego Titan Krios G3i. Pięć kolejnych linii badawczych znajduje się w fazie budowy, przy czym dwie zostaną udostępnione naukowcom już w 2021 r.
W związku z budową wysokoenergetycznej linii krystalograficznej realizowany jest również projekt rozbudowy hali eksperymentalnej. Docelowo w NCPS SOLARIS naukowcy będą mogli korzystać z kilkunastu stacji pomiarowych, a badania będą prowadzone 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu.
Działający przy Uniwersytecie Jagiellońskim SOLARIS zapewnia otwarty dostęp do swej infrastruktury badawczej grupom badawczym z Polski i z zagranicy.
Centrum zlokalizowane jest na terenie Kampusu 600-lecia Odnowienia UJ.
Zasady dostępu oraz szczegółowe informacje: https://synchrotron.uj.edu.pl/
Marek Stankiewicz jednym z inspiratorów powstania Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS i jego dyrektorem.
Ukończył studia Fizyki na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1973r.
Pracując w Zakładzie Optyki Atomowej Instytutu Fizyki początkowo zajmował się spektroskopią laserową. Od 1986, kiedy otrzymał stanowisko Reserach Fellow na Uniwersytecie w Reading (GB) rozpoczął badania z wykorzystaniem promieniowania synchrotronowego.
Zatrudniony na stałe w Instytucie Fizyki UJ rozwinął intensywną współpracę międzynarodową w obszarze wysokoenergetycznej spektroskopii molekularnej otrzymując kolejne kontrakty na Uniwersytecie w Reading oraz w Royal Institute of Technology w Sztokholmie i prowadząc badania w ośrodkach synchrotronowych w Daresbury (GB), Lund (S) oraz w Trieście (I).
Brał również udział w projekcie The UK Attosecond Science Project – poświęconemu generacji ultra krótkich impulsów światła i badaniu ich oddziaływania z materią.
W 2009 otrzymał tytuł profesora.
Doceniając nowe, multidyscyplinarne horyzonty badawcze dostępne dzięki ośrodkom synchrotronowym przez wiele lat popierał inicjatywę budowy synchrotronu w Polsce.
W roku 2010, po pozyskaniu przez Uniwersytet Jagielloński środków z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na budowę Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS został kierownikiem projektu. Po jego zakończeniu, od 2015 pełni funkcję dyrektora SOLARIS.
Credits:
Created with an images by SOLARIS and Marek Stankiewicz