Od półprzewodników półmagnetycznych do spintroniki i materii topologicznej Tomasz Dietl (Międzynarodowe Centrum Sprzężenia Magnetyzmu i Nadprzewodnictwa z Materią Topologiczną MagTop, Instytut Fizyki PAN, Warszawa Zaawansowany Instytut Badań Materiałowych (WPI-AIMR), Uniwersytet Tohoku, Sendai, Japonia)
Powszechność półprzewodników w naszych telefonach, komputerach, łączach światłowodowych wynika z możliwościami sterowania ich właściwościami poprzez domieszkowanie, oświetlenie, przyłożenia pola elektrycznego.
Od blisko półwieku w ośrodku warszawskim wytwarza się, bada doświadczalnie i opisuje teoretycznie półprzewodniki zawierające domieszki magnetyczne. W wykładzie przedstawię kilka przykładów roli tych materiałów w rozwoju spintroniki, tj. wykorzystaniu spinu do przetwarzania, przechowywania i przesyłania informacji, w tym w materiałach zawierających ciężkie pierwiastki, w których efekty relatywistyczne prowadzą do nowych zjawisk kwantowych opisanych niezmiennikami topologicznymi, a nie symetrią kryształu.
Tomasz Dietl jest specjalistą w dziedzinie fizyki półprzewodników, niskich temperatur, magnetyków i materii topologicznej oraz spintroniki i nanotechnologii.
Jest profesorem w Instytucie Fizyki PAN, gdzie kieruje Międzynarodowym Centrum Badawczym MagTop, oraz w Zaawansowanym Instytucie Badań Materiałowych Uniwersytetu Tohoku w Japonii. Uznanie zdobył dzięki pionierskim teoretycznym i doświadczalnym badaniom półprzewodników ferromagnetycznych oraz za rozwój metod kontroli uporządkowania magnetycznego i kwantowej lokalizacji nośników.
Otworzyło to drogę do powstania nowych dziedziny nauki: spintroniki półprzewodnikowej i fizyki materii topologicznej.
Laureat Nagród Marii Skłodowskiej-Curie (1997), Humboldta (2003), Europejskiego Towarzystwa Fizycznego Agilent Europhysics Prize (2005) oraz Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2006). Odznaczony Medalem Smoluchowskiego (2010) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2013).
Członek PAN, PAU, TNW, Academia Europaea; członek honorowy (fellow) Instytutu Fizyki Wielkiej Brytanii, Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego i Japońskiego Towarzystwa Fizyki Stosowanej.
Kierownik wielu projektów naukowych, w tym FunDMS Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych – ERC (2009-2013), Maestro NCNu (2012-2016) oraz Międzynarodowe Agendy Badawcze FNP (2017-); członek Rady Naukowej i Komitetu Sterującego ERC (2011-2014).
Credits:
Created with an image by Jonas Svidras - "Intel 8008", Tomasz Dietl, Nat. Commun. 7, 13232 (2016)]