Soenda Kelapa
Jakarta bestond van 397 tot 1527 bekend als ‘’Soenda Kelapa’’, in die tijd de belangrijkste haven van het koninkrijk Soenda. Sommige bronnen beweren daarnaast dat het gebied hiervoor de hoofdstad was van het koninkrijk Taroemanagara, onder de naam ‘’Soenda Pura’’. Tegen de veertiende eeuw werd de haven van Soenda Kelapa een belangrijke handelspost voor peper. Het was echter pas in 1513 dat Europeanen de haven voor het eerst bezochten. Dit waren Portugezen op zoek naar specerijen als peper. In 1522 sloot Portugal een overeenkomst met het koninkrijk Soenda. In ruil voor militaire steun tegen het opkomende sultanaat van Demak, kreeg Portugal vrije toegang tot de handel in peper.
Ondanks hulp van de Portugezen werd Soenda Kelapa op 22 juni 1527 veroverd door prins Fatahillah van het sultanaat Demak. Fatahillah veranderde de naam van de haven naar ‘’Jayakarta’’, wat ‘’volledige overwinning’’ betekent. 22 juni wordt sindsdien nog steeds als de officiële stichtingsdatum van Jakarta gezien.
Jakarta in het koloniale tijdperk
Onder leiding van Jan Pieterszoon Coen werd Jayakarta veroverd in 1619. Hierna noemden de Nederlanders de stad ‘’Batavia’’, en maakten van Batavia het hoofdkwartier van de VOC in Azië. Batavia begon in de VOC-periode steeds meer op een typische, Nederlands stadje te lijken. De stad had zelfs grachten. In deze eerste periode van de koloniale geschiedenis vond de meeste activiteit plaats rond Kasteel Batavia en de pakhuizen van de VOC. Na de VOC-periode werd Batavia de hoofdstad van Nederlands-Indië. Gedurende de zeventiende eeuw nam de suikerproductie toe. Deze tak was grotendeels in de handen van Chinese ondernemers. Zij namen Chinese ‘’koelies’’ aan, oftewel ongeschoolde arbeiders. Hoe groter de suikerproductie werd, hoe groter de Chinese bevolking van Batavia en de ommelanden werd. Rond 1720 nam de handel in suiker echter af. De Chinese arbeiders die werkloos raakten, vormden vervolgens bendes om in en rond de stad te plunderen. Spanningen liepen hoog op tussen de Nederlanders en de Chinese bevolking van Batavia en op 7 oktober 1740 kwamen deze spanningen tot een hoogtepunt. Tussen de vijf en tien duizend Chinezen werden vermoord in wat later als ‘’de Chinezenmoord’’ bekend zou staan. De rest van de Chinese bevolking werd uiteindelijk overgeplaatst naar de wijk Glodok, buiten de stadsmuren. Na epidemieën in 1835 en 1870 verhuisden steeds meer mensen zuidelijker van de haven, naar schonere gebieden van de stad.
Een nieuwe verandering kwam aan het begin van de twintigste eeuw, toen de stad gemoderniseerd werd. Eerder waren de meeste huizen in de stijl van het Neorenaissance gebouwd. Nu werden modernere stijlen als art deco steeds populairder. Daarnaast werd het onderdistrict Menteng ontwikkeld in de jaren 1910. Dit werd een wijk voor de eliten van Nederlands-Indië, met huizen die geoptimaliseerd werden tegen de hitte van het tropische klimaat.
Jakarta tijdens de Japanse bezetting
Het koloniale tijdperk eindigde met de Japanse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog. Japan capituleerde op 17 augustus 1945 en de kolonie viel in de handen van de geallieerden. Nederland wilde hierna haar gezag in de kolonie herstellen. De Indonesische Nationalisten waren het hier echter niet mee eens en riepen de onafhankelijkheid van Indonesië uit. Na een bloedige strijd van vier jaar erkende Nederland op 27 december 1949 de onafhankelijkheid van Indonesië. Tijdens de Japanse bezetting werd Batavia hernoemd naar Djakarta, een naam die na de onafhankelijkheid in 1949 bleef bestaan. In 1972 veranderde de spelling van de stad officieel in ‘’Jakarta’’.
Economisch centrum van Indonesië
Sinds de onafhankelijkheid van Indonesië heeft Jakarta zich als hoofdstad in vele opzichten snel ontwikkeld. De eerste president van Indonesië, Soekarno wilde van Jakarta een grote, internationale stad maken. Hij keurde tijdens de jaren 50’ veel grootschalige bouwprojecten goed. De infrastructuur van de stad werd in hoog tempo gemoderniseerd en er verscheen al snel een groot aantal kantoorgebouwen. Jakarta werd hét commerciële centrum van Indonesië tijdens de regering van de tweede president, Soeharto. Na jaren van economische groei vond echter de Aziatische Financiële Crisis plaats van 1997 tot 1998. Jakarta werd vervolgens het middelpunt van geweld en verzet tegen de regering. De onrust kwam tot een hoogtepunt in mei 1998. Tijdens een demonstratie bij de universiteit Trisakti in Jakarta, waarbij de aftreding van president Soeharto werd geëist, werden vier studenten neergeschoten door soldaten. Hierna volgden meer demonstraties en Soeharto trad dat jaar af als president. Sindsdien is Jakarta niet alleen het politieke centrum van het land, maar ook het centrum van politieke en economische verandering geworden voor Indonesië.
(tekst van https://isgeschiedenis.nl/)
In de stamboom gebruik ik voor de geboorteplaats van familieleden de stadsnaam Batavia tot 1949 na deze datum gebruik ik Jakarta. Ook de wijken zoals Weltevreden en dergelijke zullen als Batavia worden gebruikt.
Ben je geïnteresseerd naar de oude straatnamen van Batavia en hun huidige naam? kijk dan eens op https://indearchipel.com/2017/05/24/straatnamen-batavia-jakarta/ of een uitgebreide beschrijving van alle forten en gebouwen in de 18e eeuw? https://indearchipel.com/2018/09/20/beeld-batavia-18e-eeuw/