Hoe lang behoudt een farmabedrijf het patent op een medicijn?

Een bedrijf krijgt 20 jaar lang het alleenrecht om onderzoek te doen naar de ontwikkeling van een mogelijk geneesmiddel. Maar voordat een geneesmiddel op de markt komt, heeft het bedrijf al 12 tot 13 jaar onderzoek gedaan. Dan blijft er nog ongeveer 7 à 8 jaar over om het geneesmiddel exclusief teverkopen. Nadien vervalt het brevet en mogen er generische (goedkopere) kopieën op de markt komen.

Hoe kiest de farma-industrie voor welke ziektes ze een medicijn ontwikkelt?

Dat hangt af van verschillende factoren:

• De medische nood. Hoeveel mensen hebben nood aan een bepaald geneesmiddel?
• De expertise van het bedrijf in een bepaald domein. De laatste jaren gaan meer en meer bedrijven zich specialiseren.
• De vooruitgang in de wetenschap. Als er bijvoorbeeld nieuwe technieken zijn in de chirurgie, dan heb je misschien minder geneesmiddelen nodig.

Is het waar dat voor zeldzame ziektes geen medicijnen worden ontwikkeld, omdat die medicijnen niet opbrengen?

• Dat is helemaal niet zo. Ondanks de naam zijn zeldzame ziektes niet zo uitzonderlijk. Er zijn zowat 6 à 8.000 zeldzame ziektes.
• Sinds de Europese regelgeving uit 2000 is er een grotere stimulans om onderzoek te verrichten naar zeldzame ziektes. Dankzij die regelgeving mogen bedrijven 10 jaar exclusief blijven werken met een kandidaat-geneesmiddel. Andere bedrijven mogen daarbij geen pogingen doen om voor dezelfde ziekte een geneesmiddel te zoeken. Hierdoor wordt het voor dat ene bedrijf aantrekkelijker om risicovol en duur onderzoek te doen.
• Maar de praktische organisatie van klinisch onderzoek voor zeldzame ziektes is moeilijk, omdat de patiëntengroep natuurlijk kleiner is, en de onzekerheidsgraad van de geteste resultaten groter.

Hoe wordt de prijs van een medicijn voor de eindgebruiker bepaald?

• De prijs van een geneesmiddel wordt in België bepaalt door een commissie met vertegenwoordigers van de universiteiten, de ziekenfondsen, de artsenverenigingen, de apothekers en de regering.
• De minister van volksgezondheid legt op basis van dat voorstel de definitieve prijs en de terugbetalingsvoorwaarden vast.

Wat zijn de duurste medicijnen om te maken? Wie betaalt daarvan de kostprijs?

• Geneesmiddelen voor zeldzame ziektes moeten dezelfde testen en procedures ondergaan, maar kunnen enkel op kleine schaal gemaakt worden.
• Bij cel- en gentherapie werk je met zieke cellen van patiënten, die gestript worden van hun zieke kenmerken, voor ze weer als gezonde cellen worden ingebracht bij de patiënt. Dat is erg complex.
• Biologische geneesmiddelen worden op basis van celweefsel gemaakt en dat is complexer om te maken dan chemische geneesmiddelen. Het grote voordeel van deze geneesmiddelen is dat ze doorgaans beter getolereerd door de patiënten, omdat ze niet chemisch zijn.

Hoeveel van de gemiddelde kostprijs van een medicijn betaalt de eindgebruiker zelf?

Er is een onderscheid, naar de ernst van de situatie :

Categorie A = levensreddende geneesmiddelen (bv. diabetes, kanker,…) waarvoor de patiënt 0 EUR zal betalen. Hier is het dus de maatschappij die de volledige kost op zich draagt, en de patiënt betaalt niets uit eigen zak.

Categorie B = modale klasse. De patiënt zal een stukje zelf moeten betalen, maximaal 11 EUR per doosje. vb: bij astma, hoge bloeddruk,...

Categorie C = de comfort geneesmiddelen zoals bv. de anti-conceptie pil, waarbij de patiënt meer geld zal betalen.

Voor mensen met lage inkomens geldt sowieso de maximumfactuur. Dat betekent dat zij per jaar maximaal +/- 470 EUR zelf moeten betalen en dat alles wat daarboven komt door de maatschappij wordt gedragen.

Welke medicijnen brengen het meeste op? Voor welke ziektes is het dus winstgevend om een medicijn te maken?

Daar kan ik niet op antwoorden. Omdat ik niet weet welke investeringen aan welke medicijnen voorafgegaan zijn.