Loading

Զատիկը` Ջավախքի կաթոլիկների մոտ Ավագ Ուրբաթը Հեշտիայում

Ջավախքում, բացի Հայ Առաքելական եկեղեցուց, գործում է նաև Հայ Կաթոլիկ Եկեղեցին: Համապատասխանաբար, հայ կաթոլիկները ապրում են 10 գյուղերում: Այս գյուղերից չորսը` Ուջմանա, Թորիա, Ժդանովական և Հեշտիան` Նինոծմինդայի շրջանում են, իսկ Ախալքալաքում` վեցը` Ալաստան, Վարևան, Տուրցխ, Կարտիկամ, Բավրա, Խուլգումո:

Ջավախքում կաթոլիկներին անվանում են «ֆրանկ»: Այս բառը անմիջականորեն կապված է հայերի շրջանում կաթոլիկության տարածման քարոզիչների ազգությանը, որոնք հիմնականում ֆրանսիացիներն ու իտալացիներն էին, սակայն այս բառի նշանակությունն ունի տարբեր` «խաչակիր», «եվրոպացի» կամ «օտարական»: «Ֆրանկը» միակ տերմինը չէ: Այսպիսով, Նինոծմինդայի շրջանում բնակվող կաթոլիկներին անվանում են «մշեցի», իսկ Ախալքալաքի կաթոլիկներին «խաս» կամ «գբո»:

Նինոծմինդայի շրջանի Հեշտիա գյուղի կաթոլիկ եկեղեցին

Զատկի եկեղեցական ծեսերը տեղի են ունենում 10 կաթոլիկ գյուղերից միայն 2-ում: Ախալքալաքի շրջանի Տուրցխ և Նինոծմինդայի Հեշտիա գյուղերում, քանի որ Ջավախքում, կան միայն 2 հոգևորականներ:

Ավագ ուրբաթ օրը գյուղի եկեղեցում ասեղ գցելու տեղ չի լինում: Այս գյուղում բոլորը փոքրից մեծը գիտեն աղոթքներն ու երգերը:

Աստվածաշունչը Հեշտիա գյուղի եկեղեցում
Մարիամ Աստվածածնի արձանը Հեշտիա գյուղի կաթոլիկ եկեղեցում

Կաթոլիկ հայերի Ավագ ուրբաթը սկսվեց Խաչի ճանապարհի աղոթքով: Այս ավանդույթը ի հայտ է եկել 14-րդ դարում: Նախկինում այն բաղկացած էր 12 մասից, իսկ 1625 թ.-ին իսպանական Ֆրանսիսկան Անտոնիո Դացան ավելացրեց ևս 2: Խաչի ճանապարհը կանգնեցվում է 14 անգամ, ինչը խորհրդանշում է Հիսուս Քրիստոսի մահը և հարությունը:

Առաջինը` Հիսուսը դատապարտվեց մահվան: Երկրորդը` Հիսուսը խաչը վերցնում է իր ուսերին: Երրորդը` Հիսուսը առաջին անգամ ընկնում է խաչով: Չորրորդը` Հիսուսը հանդիպում է իր տառապյալ մորը Մարիամին: Հինգերորդը` Կիպրոսից Սիմոնը ստիպված է օգնել Հիսուսին կրել խաչը: Վեցերորդը` Վերոնիկան շպրտում է սրբիչը Հիսուսին:
Յոթերորդը` Հիսուսը երկրորդ անգամ է ընկնում է խաչով: Ութերորդ` Հիսուսը դիմում է լացող կանանց: Իններորդը` Հիսուսը երրորդ անգամ ընկնում է խաչով: Տասներորդը` Հիսուսը զրկվում է իր հագուստներից:
Տասնմեկերորդ` Հիսուսը գամված է խաչի վրա: Տասներկուերորդ Հիսուսը մահանում է խաչի վրա: Տասներեքերորդ` Հիսուսը իր մոր Մարիամի ձեռքերում է, և տասնչորսերորդ Հիսուսը թաղված է:
Խաչի ճանապարհը աղոթք
Բարձրանալ զոհասեղանի վրա, իջեցնելու համար, հետո Քրիստոսին «դագաղի մեջ» դնելու, իրավունք ունեն միայն տղամարդիկ:
Մի քանի կանայք մաքրում են Քրիստոսի մարմինը
Հեշտիայում հավատում են, որ եթե անցնեք Քրիստոսի դագաղի տակից, կիրականանա բաղձալի երազանքը: Քանի անգամ անցնեք, այդքան անգամներ կկատարվի: Մարդիկ հավատում են, որ եթե պահեք Տիրոջ «գերեզմանից» ծաղիկը, անզավակ զույգերը երեխաներ կունենանбудут иметь детей

Շաբաթ երեկոյան, Հեշտիայում երեխաները հավաքում են հավկիթ և քաղցրավենիք:

«Երեխաները խմբերով քայլում են: Ասում են Զատկի մասին բանաստեղծություն , և առանց տուն մտնելու թողնում են կամ դույլ, կամ տուփ: Սեփականատերերը նրանց տալիս են հավկիթ ու քաղցրավենիք: Սովորաբար Զատկի ժամանակ մենք պատրաստում ենք փլավ, ձուկ, բլղուրից տոլմա (պասուց տոլմա) իսկ ոմանք մսից տոլմա են պատրաստում», - ասում է գյուղի բնակիչ Քրիստինե Հարությունյանը:

Կիրակի օրը, ապրիլի 1-ին, Հեշտիայում կնշեն Զատիկը: Գյուղի յուրաքանչյուր ընտանիք պատրաստվում է տոնին: Զատիկը Հեշտիայում նշում էին նույնիսկ «աստծուն մոռացված» խորհրդային շրջանում, առանց ավանդույթները փոխելու:

«Ինչպես մենք տոնում էինք վաղեմի օրերին, այդպես էլ նշում ենք հիմա: Ավանդույթները չեն փոխվել: Նախկինում, երբ խորհրդային տարիներին եկեղեցին փակ էր, մոմերը վառում էին տանը, և տանը բոլորը ունեին Աստվածամոր արձանը», - պատմում է Հեշտիայի բնակիչ Նատաշա Այվազյանը:

Ավագ ուրբաթը Հեշտիայում

NextPrevious

Report Abuse

If you feel that this video content violates the Adobe Terms of Use, you may report this content by filling out this quick form.

To report a Copyright Violation, please follow Section 17 in the Terms of Use.