De afgelopen week werd Idlib in Syrië geraakt door verschillende bombardementen. Wat is daar juist aan de hand en waarom is dat belangrijk voor het verdere verloop van de Syrische oorlog?
1) Waar ligt Idlib?
Idlib is een provincie in het noordwesten van Syrië. Het gebied ligt op een strategische plek: het grenst aan Turkije aan de ene kant, en aan de andere kant aan een gebied dat in handen is van de troepen van Syrisch president Bashar al-Assad. Die wordt gesteund door Rusland. Bovendien loopt de verbindingsweg tussen de Aleppo en Damascus, de belangrijkste Syrische steden, door Idlib.
2) Waarom is het zo'n belangrijke plek voor de Syrische oorlog?
Er woedt intussen al zeven jaar oorlog in Syrië. De oorlog wordt vooral gevoerd tussen de regeringstroepen van Syrisch president Bashar al-Assad en diens bondgenoten enerzijds, en verschillende groepen die tegen de regering zijn anderzijds.
Idlib werd in 2017 één van vier ‘de-escalatiezones’ in Syrië. In die gebieden mocht niet worden gevochten en moest humanitaire hulp worden voorzien. De vier gebieden werden opgericht in akkoord tussen Rusland, Iran en Turkije.
3) Wat is er nu aan de hand?
Sinds januari van dit jaar heeft het Assad-regime, in volle overtreding van de afspraken, drie van die vier de-escalatiezones veroverd. Idlib is het laatste gebied dat overeind blijft, en dat lijkt nu aan de beurt: regeringstroepen nemen positie in rond en in Idlib.
Maar de consequenties van zo’n militaire aanval zouden enorm zijn, want in Idlib verblijven veel vluchtelingen uit andere regio’s. Het is het laatste bolwerk van verschillende rebellengroepen. Die konden eerder naar Idlib vluchten omdat het erkend werd als de-escalatiezone.
4) Wat staat er op het spel?
Als de regeringstroepen Idlib veroveren, komt 75 procent van Syrië opnieuw onder controle van het Assad-regime, zeven jaar na het begin van de verwoestende burgeroorlog tegen datzelfde regime. Die begon tijdens de Arabische Lente in 2011, met protesten tegen president Assad. De protesten werden door Assad bloedig neergeslagen en escaleerden zo tot een burgeroorlog. De afgelopen 7 jaar raakten steeds meer partijen betrokken bij de oorlog, met een half miljoen doden en miljoenen vluchtelingen tot gevolg.
Als de bom in Idlib barst, wordt het een hevige strijd: alles bij elkaar zouden er zo’n 70.000 strijders van verschillende rebellengroepen aanwezig zijn in Idlib om het op te nemen tegen de regeringstroepen.
5) Welke landen zijn betrokken?
Bij de strijd om Idlib zijn verschillende andere landen betrokken, waaronder Turkije en Rusland.
Turkije steunt verschillende rebellengroepen in Idlib er heeft er zelf een aantal troepen gestationeerd. Het wil daarom geen open oorlog in Idlib. Bovendien wil de Turkse overheid een nieuwe vluchtelingenstroom vermijden. Turkije vangt immers al 3 miljoen Syriërs op.
Rusland is de grootste bondgenoot van het Assad-regime. De belangrijkste Russische militaire basis in Syrië ligt in Latakia, een provincie naast Idlib. Rusland is historisch een sterke bondgenoot van Syrië. De Russische overheid zou heel Syrië wel terug onder controle van Assad willen. Toch is Rusland geen voorstander van een open oorlog, omdat die tot hoge spanningen met Turkije zou leiden.
6) Wat zou een militaire aanval op Idlib betekenen voor de mensen die er wonen?
Een aanval op Idlib zou een ramp betekenen voor de mensen die er wonen. Er wonen momenteel 1,2 miljoen vluchtelingen uit andere delen van Syrië, op een totale bevolking van 2,4 miljoen. Daarmee is Idlib de grootste cluster van vluchtelingenkampen ter wereld. 2018 was hiervoor al op humanitair vlak het slechtste jaar in de Syrische oorlog. Uit een rapport van de VN blijkt dat door een aanval tegen Idlib zo’n 700.000 mensen het dak boven hun hoofd zouden verliezen.
7) Wat betekent dit voor de Belgische Syriëstrijders?
Als laatste bolwerk voor veel rebellengroepen, heeft het ook een impact op het debat rond buitenlandse Syriëstrijders. Afgelopen week verschenen getuigenissen van een Belgische en twee Nederlandse jihadstrijders die zich in Idlib voorbereiden op de aanval van de regeringstroepen. Wat gebeurt er met hen als de strijd in Idlib afloopt en de laatste Syrische jihadstrijders verjaagd worden? Het is nog onzeker of ze dan naar België en Nederland mogen terugkeren.
8) Hoe gaat het nu verder?
Een aanval op Idlib zou de laatste grote strijd van de Syrische oorlog kunnen worden. De intensiteit en (menselijke) kost van zo’n strijd zullen afhangen van de betrokken partijen: de troepen van Assad (die klaar staan om aan te vallen), de 70.000 oppositiestrijders in Idlib (die zeggen tot de dood te zullen terugvechten) en Rusland en Turkije (die liever geen open strijd voeren).
.
Credits:
Wikimedia Commons, syria.liveuamap.com