Tür Say!

Tür Say! 2018 ve 2019 Yaygın Türleri Kılavuzu

Tür Say! Hakkında

Türkiye’nin ilk Tür Say! etkinliği 21 Haziran 2018, ikincisi de 26 Mayıs 2019 tarihinde ODTÜ Yerleşkesi’nde gerçekleşti. Etkinliğe tüm Ankaralılar davet edildi. Tür Say! belirli süre içinde, belirlenen bir alanda yaşayan canlı türlerinin kayıt altına alındığı bir biyolojik çeşitlilik tespit çalışmasıdır. Alanında uzman doğa bilimciler, gönüllü doğa rehberleri ve vatandaşların geniş katılımıyla bir maraton şeklinde gerçekleştirilir. Amacı, bir yandan halkın doğa ve doğa koruma konularına ilgisini çekmek, bir yandan da korunması istenen alanın tür çeşitliliğini ortaya koymaktır.

Etkinlikler Doğa Koruma Merkezi Vakfı (DKM) ve ODTÜ Ekosistem Uygulama ve Araştırma Merkezi (EKOSAM) tarafından düzenlendi. Sabahın erken saatlerinde başlayıp akşam saatlerine kadar süren etkinliklerde doğaseverler rehberler eşliğinde gözlem yaptı, ilgilerini çeken bitki, kuş, kelebek türlerinin fotoğraflarını çekti, bir uygulama aracılığıyla bu türleri kaydetti ve herkesle paylaştı. Uzmanlar da bu türlerin belirlenmesine yardımcı oldular. Böylece vatandaşlık bilimi kapsamında birçok tür tespit edilirken, doğada keyifli vakit geçirildi.

2018 Tür Say! etkinliğinde 424 taksona ait 267 tür kaydedilmişti. En çok kayıt altına alınan 5 tür Anadolu melikesi (Melanagia larissa), saçlı keten (Linum hirsutum), uyuzotu (Genus scabiosa), İspanyol kraliçesi (Issoria lathonia) ve acıyavşan (Teucrium polium) olmuştu. 2019 yılındaysa 1.428 gözlem yapıldı ve 335 taksaya ait 260 tür kaydedildi. En çok gözlenen türler de şunlar oldu: Kuşburnu (Rosa canina), nazuğum (Euphydryas aurinia), eşekdikeni (Carduus nutans), kan güvesi (Zygaena purpuralis), cüzegözü (Cerinthe minor). İki yıl üst üste gerçekleştirilen Tür Say! etkinliklerinin sonuçları birbirinden farklı; bunun bir nedeni gözlemlerin farklı aylarda yapılmış olması olabilir. Bu tip çalışmaların sürdürülmesi, ODTÜ Yerleşkesi’nin biyolojik çeşitliliğini ve çeşitliliği etkileyen etmenleri daha iyi anlamamızı sağlayacak. Etkinliklerin raporlarına DKM web sayfasından ulaşabilirsiniz.

Tür Say! Yaygın Türler Kılavuzu

Bu kılavuzda 2018 ve 2019 yıllarında gerçekleştirilen Tür Say! etkinliklerinin en yaygın, yani en çok gözlenmiş türlerini tanıtıyoruz. Bu kılavuzun, hem ODTÜ Yerleşkesi'nin biyolojik çeşitliliğini tanıtmaya katkı vereceğini, hem de gelecek yıllarda gerçekleştirilecek Tür Say! etkinlikleri için bir hazırlık kılavuzu olacağını umuyoruz. Kılavuzda iki yıl da gözlenmiş en yaygın türlerle (gözlem sayısı >5) ilgili tanımlayıcı bilgiler bulunuyor. Türlerin bilimsel, Türkçe ve İngilizce isimleri, kaç kez gözlendikleri bilgilerinin yanısıra bir fotoğraf ve tanımlayıcı metin de bulunuyor. Siz de bu türleri ODTÜ Yerleşkesi'nde gözlemlemek isterseniz gelecek Tür Say! etkinliklerini kaçırmayın. Bunun için DKM ve ODTÜ EKOSAM Doğa Rehberlerinin yönettiği @odtudedoga sosyal medya hesaplarını ve internet sayfasını takip edebilirsiniz.

2019 Tür Say! Etkinliği Yaygın Türleri

Rosa canina, Kuşburnu, Dogrose

Gözlenme Sıklığı: 23

Tanım: Genellikle kireç taşlı alanlarda, kayalık yamaçlarda, çalılıklarda, orman açıklarında ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Mayıs-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik ya da tırmanıcı gövdeli çalılardır.

Euphydryas aurina, Nazuğum, Marsh Fritillary

Gözlenme Sıklığı: 17

Tanım: Turuncu ve kiremit kırmızımsı renkler kanatların siyah kenar çizgili üst yüzüne parlak bir görüntü verir. Avrupa'da azalan popülasyonları koruma altına alınmıştır.

Carduus nutans, Eşekdikeni, Musk Thistle

Gözlenme Sıklığı: 16

Tanım: Genellikle bozkırlarda, kayalık yamaçlarda, tarlalarda ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Mayıs-Temmuz aylarında çiçeklenir. Sert yapılı ve dik gövdeli, iki yıllık otsu bitkilerdir.

Cerinthe minor, Cücegözü, Lesser Honeywort

Gözlenme Sıklığı: 15

Tanım: Taşlı yamaçlarda, çakıllı alanlarda, tarlalarda ve yol kenarlarında yetişir. Mayıs-Ağustos aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, iki ya da çok yıllık otsu bitkilerdir.

Crambe tataria, Tatarlahanası

Gözlenme Sıklığı: 15

Tanım: Ekilmiş ya da boş tarlalarda, kurak yamaçlarda ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Mayıs-Temmuz aylarında çiçeklenir. Tabandan itibaren sık dallanan, dik gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Zygaena purpuralis, Transparent Burnet

Gözlenme Sıklığı: 15

Tanım: Orta boylu güvelerdir. Ön kanatlarında genelde uçlara doğru uzanan parlak kırmızı renk içerir. Kanatların uçlarında ise grimsi metalik bir renk yer alır. Kafası ve gövdesi siyah renktedir. Larvaları sarı renkte olup siyah benekler içerir. Ağustos'tan Mayıs'a kadar bir ya da iki kez yumurtlarlar.

Anchusa azurea, Sığır Dili, Italian Bugloss

Gözlenme Sıklığı: 14

Tanım: Tarlalarda, steplerde ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Nisan-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, sert tüylü, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Potentilla recta, Suparmak Otu, Sulphur Cinquefoil

Gözlenme Sıklığı: 14

Tanım: Çayırlarda, meralarda ve gölgeli alanlarda yayılış gösterir. Mayıs-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Adonis aestivalis, Kan Damlası, Summer Pheasant's-Eye

Gözlenme Sıklığı: 13

Tanım: Kayalık yamaçlarda, bozulmuş steplerde ve tarlalarda yetişir. Nisan-Haziran aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdir.

Sanguisorba minor, Çayır Düğmesi, Salad Burnet

Gözlenme Sıklığı: 13

Tanım: Çayırlarda, tarlalarda, ormanlarda ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Nisan-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Cupido osiris, Mavi Osiris, Osiris Blue

Gözlenme Sıklığı: 12

Tanım: Ön kanat altındaki benek dizgisi birçok bireyde düz bir çizgi çizer. Kanatların boyu oldukça değişkendir ve bazı bireyler oldukça küçük olabilir.

Jasminum fruticans, Boruk, Yasemin, Wild Jasmine

Gözlenme Sıklığı: 12

Tanım: Genellikler makilerde, kurak ve taşlı yamaçlarda, kızılçam ya da karışık ormanlarda ve tarla kenarlarında yayılış gösterir. Mayıs-Haziran aylarında çiçeklenir. Genellikle her dem yeşil çalılardır.

Lathyrus cicera, Colban, Red Vetchling

Gözlenme Sıklığı: 12

Tanım: Tarım alanlarında, meşe ve kızılçam ormanlarında yayılış gösterir. Mart-Mayıs aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdir.

Testudo graeca, Kara Kaplumbağası, Common Tortoise

Gözlenme Sıklığı: 12

Tanım: Orta boylu karasal bir kaplumbağadır. Kuyruk nispeten kısa, çoğu kez pençe benzeri bir tüberkül ile sonlanır. Gündüz aktifdir, yavaş hareket eder. Çiftleşme baharda, genellikle Mart sonu, Nisan ve Mayıs aylarında gerçekleşir.

Ornithogalum oligophyllum, KurtSoğanı

Gözlenme Sıklığı: 11

Tanım: Kar kümelerinde, otlu ve kayalık yamaçlarda yetişir. Nisan-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, çok yıllık bitkilerdir.

Polygala anatolica, Yılan goncası

Gözlenme Sıklığı: 11

Tanım: Bozkırlarda ve yamaçlarda yayılış gösterir. Mayıs-Ağustos aylarında çiçeklenir. Taban kısmı odunsu, yükselici gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Vicia cracca, Kuşfiği, Tufted Vetch

Gözlenme Sıklığı: 11

Tanım: Tarım alanlarında, çalılıklarda, kayalık yamaçlarda ve setlerde yayılış gösterir. Mayıs-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik ya da tırmanıcı gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Ajuga chamaepitys, Acıgıcı, Ground pine

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: Taşlı yamaçlarda, bozkırlarda, bağlarda, nadasa bırakılmış tarlalarda ve boş alanlarda yayılış gösterir. Nisan-Temmuz aylarında çiçeklenir. Yatık ya da yükselici gövdeli, tek, iki ya da çok yıllık otsu bitkilerdir.

Orobanche anatolica, Anadolu Canavarotu

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: Genellikle kireç taşlı bozkırlarda yayılış gösteren adaçayları üzerinde kök paraziti olarak yetişen, Nisan-Temmuz aylarında çiçeklenen, kalın ve dik gövdeli otsu bitkilerdir.

Pyrus elaeagnifolia, Ahlat, Oleaster-leaved Pear

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: İğneli ve yaprak döken ormanlarda, orman kalıntılarında ve tarlalarda yayılış gösterir. Nisan-Mayıs aylarında çiçeklenir. Dikenli ya da dikensiz ağaçlardır.

Salvia obsconditiflora, Adaçayı

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: Kayalık ve kireç taşlı yamaçlarda, kurak steplerde, nadasa bırakılmış tarlalarda ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Mayıs-Temmuz aylarında çiçeklenir. Küme oluşturan, dik gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Anchusa leptophylla, Ballık, Sığır Dili, Sea bugloss

Gözlenme Sıklığı: 9

Tanım: Kayalık yamaçlarda, kumlu steplerde ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Haziran-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, iki ya da çok yıllık otsu bitkilerdir.

Glaucopsyche alexis, Karagözlü Mavi, Green-Underside Blue

Gözlenme Sıklığı: 9

Tanım: Erkekte, görece kalın siyah kenar çizgileri bulunan kanatların üst yüzü gök mavisidir. Kahverengi dişinin kanatları üzerinde değişen miktarda mavi pullar serpilidir.

Rosa foetida, Acem Sarıı, Austrian Briar

Gözlenme Sıklığı: 9

Tanım: Yol kenarlarında, yamaçlarda ve tarlalarda yetişir. Nisan-Haziran aylarında çiçeklenir. 2 metreye kadar boylanabilen çalılardır.

Lycaena phlaeas, Benekli Bakır Kelebeği, Small Copper

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: En küçük bakır kelebeğimizdir. Erkek ve dişi benzerdir. Bu kelebek bütün Avrupa, ılıman Asya, Japonya, Afrika'nın kuzeyi ve Kuzey Amerika'nın önemli bir kısmında geniş bir dağılım gösterir

Omophlus spp., Omophlus cinsi

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: Tenebrionidae alt ailesi Alleculinae familyasına ait tarak pençeli böcekler cinsidir.

Veronica multifidi, Yavşan

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: Ormanlarda, gölgeli kayalık ve taşlı yamaçlarda, kumullarda, tarlalarda ve bağlarda yayılış gösterir. Mart-Haziran aylarında çiçeklenir. Yatık ya da yükselici gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdir.

Veronica pectinate, Yavşan

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: Meşe ve çam ormanlarında, bozkırlarda, kurak, kayalık yamaçlarda, tarla ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Nisan-Mayıs aylarında çiçeklenir. Yatık ya da yükselici gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Carduus pycnocephalus, Soymaç, Kengel Otu, Italian Thistle

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Kayalıklarda, tarlalarda, yol kenarlarında, boş alanlarda ve kızılçam ormanlarında yayılış gösterir. Dik gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdir.

Centaurea depressa, Acımık, Iranian Knapweed

Gözlenme sıklığı: 7

Tanım: Boş arazilerde, yol ve tarla kenarlarında yetişir. Tabandan itibaren dallanan, dik ya da yükselici gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdendir.

Crataegus orientalis, Alıç, Oriental Hawthorn

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Kayalık alanlarda ve ormanlarda yayılış gösterir. Çalı ya da küçük ağaçlardır.

Issoria lathonia, İspanyol Kraliçesi, Queen of Spain Fritillary

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Bu yaygın ve çok sık görülen kelebeğin üst kanatlarında, özellikle kozadan yeni çıkmış bireylerde görülebilen göz alıcı yeşilimsi tonlar bulunur. Uzun mesafeler uçabilen ve göç etme eğilimi gösteren İspanyol Kraliçesi, kış aylarını ergin kelebek, tırtıl veya koza olarak geçirebilen bir kelebektir.

Onosma tauricum, Emzik otu

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Kireç taşlı yamaçlarda, hareketli taşlı yamaçlarda, marnlı setlerde, yaşlı üzüm bağlarında, steplerde ve ardıç makiliklerinde yetişir. Mayıs-Haziran aylarında çiçeklenir. Öbek oluşturan, çok yıllık yarı çalımsı bitkilerdir.

Oxyopes heterophthalmus

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Kırmızımsı kahverengi ortanca bir kısma sahiptir ve arkaya doğru yuvarlak bir biçim alır. Bacaklarında siyah, parlak kılları ve dikkat çekici derecede sağlam dikenleri vardır. Dişisi ve erkeği aynı büyüklüktedir. Ağ üretmezler. Diğer zıplayan örümceklere kıyasla görüş kabiliyetleri zayıftır. Erişkin dönemleri Mayıs ile Haziran arasıdır.

Tragopogon dubius, Atyemliği, Yellow Salsify

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Bozkırlarda, taşlı ve otlu yamaçlarda, yol ve tarla kenarlarında yayılış gösterir. Nisan-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, iki yıllık otsu bitkilerdir.

Amata phegea, Dokuz Lekeli Güve, Nine-spotted Moth

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Erkekler, dişilere göre daha küçüktür ve antenleri daha kalındır. Kanatları mavimsi siyah ya da yeşilimsi siyah renk üzerine beyaz benekler olup metalik bir renge sahiptir. Her yıl sadece bir kere yumurtlarlar. Uçuş zamanları Mayıs-Ağustos arası değişim gösterir.

Coccinella septempunctata, Uğur Böceği, Seven Spotted Lady Beetle

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Avrupa'da en çok gözlemlenen uğur böceği türüdür. İki kırmızı kanadın üstünde eşit bir şekilde dağılmış halde üçer siyah benek bulunur. Larva halleri de dahil olmak üzere yaprak biti avcılarıdır.

Coenonympha pamphilus, Küçük Zıpzıp Perisi, Small Heath

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Küçük ve değişken bir türdür. Dişisi biraz daha büyüktür. Yere yakın hoplayarak uçan ve Avrupa'da ''heats'', Kuzey Amerika'daysa ''ringlets'' olarak bilinen zıpzıp perileri, her zaman kanatları kapalı olarak dinlenir.

Melitaea cinxia, İparhan, Glanville Fritillary

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Esas renkleri turuncu ve siyah renkte olan orta boy kelebeklerdir ama dişilerin kanat boyları birçok türde biraz daha büyük olur ve daha fazla sayıda siyahımsı pullarla örtülüdür.

Polyommatus icarus, Çokgözlü Mavi, Common Blue

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Türkiye'de en sık ve en yaygın görülen türlerden biridir. Erkekte kanat üst yüzü genelde morumsu tonlar taşıyan bir mavidir. Ön kanat hücresi içindeki iki siyah bazal benek bu türün tanımı için önemli bir özelliktir. Dişi çoğunlukla kahverengi olsa da her iki kanat üzerinde değişen miktarda mavi pul ve turuncu kenar alt lekeleriyle süslüdür.

Rumex crispus, Labada, Curled Dock

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Bataklıklarda, dere kenarlarında ve doğallığı bozulmuş alanlarda yayılış gösterir. Mayıs-Ağustos aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, çok yıllık otsu bitkidir.

Vanessa cardui, Diken Kelebeği, Painted Lady

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Ön kanadın turuncu bazal yarısı düzensiz siyah beneklerle süslüdür. Dışa doğru çıkınıtılı siyah apeksindeyse beyaz benekler göze çarpar. Dünyanın en iyi bilinen göçmen kelebekleri arasında olan diken kelebeği, Antarktika ve Güney Amerika dışında her kıtada bulunur.

Viscum album, Ökse Otu, Mistletoe

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Çeşitli ağaçların üzerinde yarı parazit olarak yaşar. Dallanmış gövdeli, her dem yeşil çalılardır.

2018 Tür Say! Etkinliği Yaygın Türleri

Melanargia larissa, Anadolu Melikesi, Balkan Marbled White

Gözlenme Sıklığı: 30

Tanım: Olağanüstü çeşitlilik gösteren bir türdür. Melikelerde, dişilerin kanat alt yüzleri krem ve kum rengidir, erkeklerin kanat alt yüzeyleri ise siyah ve beyaz pullar taşır.

Linum hirsutum, Saçlı Keten, Flax

Gözlenme Sıklığı: 23

Tanım: Kalkerli alanlarda ve bozkırlarda yayılış gösterir. Mayıs-Haziran aylarında çiçeklenir. Genellikle taban kısmı odunlaşmış, yükselici gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Scabiosa rotate, Uyuz Otu, Scabious

Gözlenme Sıklığı: 21

Tanım: Bozkırlarda, orman açıklarında ve nadasa bırakılmış tarlalarda yayılış gösterir. Mayıs-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdir.

Verbascum sp., Sığırkuyruğu, Mulleins

Gözlenme Sıklığı: 16

Tanım: Kurak yamaçlarda, bozkırlarda ve tarlalarda yayılış gösterir. Mayıs-Haziran aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, iki yıllık otsu bitkilerdir. Bu bitki bilim dünyasına 1929 yılında, ilk kez Ankara, Dikmen Dağında toplanan bir örnekle tanıtıldığı için bu isim verilmiştir.

Teucrium polium, Acı yavşan, Felty Germander

Gözlenme Sıklığı: 14

Tanım: Kurak yerlerde, meşe çalılıklarında, kayalık yamaçlarda, bozkırlarda, kumullarda ve tarla kenarlarında yayılış gösterir. Haziran-Eylül aylarında çiçeklenir. Dik ya da yatık gövdeli, yarı çalımsı bitkilerdir.

Issoria lathonia, İspanyol Kraliçesi, Queen of Spain Fritillary

Gözlenme Sıklığı: 14

Tanım: Bu yaygın ve çok sık görülen kelebeğin üst kanatlarında, özellikle kozadan yeni çıkmış bireylerde görülebilen göz alıcı yeşilimsi tonlar bulunur. Uzun mesafeler uçabilen ve göç etme eğilimi gösteren İspanyol Kraliçesi, kış aylarını ergin kelebek, tırtıl veya koza olarak geçirebilen bir kelebektir.

Echinops pungens, Bongıl, Kirpi Dikeni

Gözlenme Sıklığı: 11

Tanım: Kireçtaşlı kayalıklarda, bozkırlarda, serpantin ve volkanik yamaçlarda, nadasa bırakılmış tarlalarda ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Haziran-Ağustos aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, iki ya da çok yıllık otsu bitkilerdir.

Melitaea didyma, Benekli İparhan, Spotted Fritillary

Görülme Sıklığı: 10

Tanım: Erkekte kenar çizgileri siyah olan kanatlarının üst yüzü parlak kırmızımsı bir turuncudur. Değişken olsa da, dişide kanatların üst yüzü her zaman daha donuk olup, sayıca daha fazla ve daha büyük beneklerle süslüdür.

Cichorium intybus, Hindiba, Chicory

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: Tarlalarda, çayırlarda, boş arazilerde ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Nisan-Eylül aylarında çiçeklenir. Dik ya da yükselici gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Daucus broteri, Çocukboğan otu, Madonna Flower

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: Yamaçlarda, tepelerde, çalılıklarda ve tarla kenarlarında yetişir. Nisan-Temmuz aylarında çiçeklenir. Dik ve dallanmış gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdir.

Cedrus libani, Katran Ağacı, Lebanon Cedar

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: 34-40 m boya,1,5-2,5 m çapa ulaşabilen dolgun gövdeli bir orman ağacıdır. Kabuk, koyu gri-siyahımsı kahverengide olup, genç yaşlardan itibaren çatlayarak pul pul dökülür. Tozlaşma ise sonbaharda gerçekleşir.

Cota tinctoria, Boyacı Papatyası, Golden Marguerite

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: Bozkırlarda, tarlalarda, kireç taşlı alanlarda ve çalılıklarda yetişir. Mayıs-Eylül aylarında çiçeklenir. Dik ya da yükselici gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Anchusa leptophylla, Sığır Dili, Ballık

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: Kayalık yamaçlarda, kumlu bozkırlarda ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Dik gövdeli iki ya da çok yıllık otsu bitkilerdir.

Convolvulus arvensis, Tarla Sarmaşığı, Field Bindweed

Gözlenme Sıklığı: 10

Tanım: Nadasa bırakılmış tarlalarda, otlaklarda, hendek, göl ve nehir kenarlarında, yamaçlarda ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Nisan-Eylül aylarında çiçeklenir. 3 m'ye kadar uzayabilen, sürünücü ya da tırmanıcı gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Galium verum, Yoğurt Otu, Lady's Bedstraw

Gözlenme Sıklığı: 9

Tanım: Taşlı yamaçlarda, nadasa bırakılmış tarlalarda ve dere yataklarına yakın alanlarda yayılış gösterir. Haziran-Ağustos aylarında çiçeklenir. Dik ya da yükselici gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Pyrus elaeagnifolia, Ahlat, Oleaster-leaved Pear

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: İğneli ve yaprak döken ormanlarda, orman kalıntılarında ve tarlalarda yayılış gösterir. Nisan-Mayıs aylarında çiçeklenir. Dikenli ya da dikensiz ağaçlardır.

Crataegus orientalis, Alıç, Oriental Hawthorn

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: Kayalık alanlarda ve ormanlarda yayılış gösterir. Çalı ya da küçük ağaçlardır.

Stachys cretia, Dağ Çayı, Mediterranean Woundwort

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: Kireç taşlı yamaçlarda, steplerde ve çayırlarda yayılış gösterir. Mayıs-Eylül aylarında çiçeklenir. 25-100 cm boylarında, dik gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Dipsacus laciniatus, Fesçi Tarağı, cutleaf teasel

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: Tarlalarda, yol ve dere kenarlarında yayılış gösterir. 2 m' ye kadar boylanabilen, dik gövdeli, iki yıllık otsu bitkilerdir.

Isophya, Kriket

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: Yeşilçekirgeler, su tutmayan meyilli arazilere ve çayır diplerine yumurtalarını tek tek bırakırlar. İklim koşulları uygun olduğunda bu yumurtalar mart sonu veya nisan başlarında açılırlar. Çıkan nimfler önce çayır otları ile beslenir, daha sonra da kültür bitkilerine geçerler. Nimfler 5-6 hafta içinde ergin hale gelirler. Senede 1 döl verirler.

Centaurea carduiformis, Peygamber Çiçeği, Kavgalaz

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: Bozkırlarda ve nadasa bırakılmış tarlalarda yayılış gösterir. Dik gövdeli iki yıllık ya da nadiren çok yıllık otsu bitkilerdir.

Coccinella septempunctata, Uğur Böceği, Seven spotted, Lady Beetle

Gözlenme Sıklığı: 8

Tanım: Avrupa'da en çok gözlemlenen uğur böceği türüdür. İki kırmızı kanadın üstünde eşit bir şekilde dağılmış halde üçer siyah benek bulunur. Larva halleri de dahil olmak üzere, yaprak biti avcılarıdır.

Salvia virgate, Yılancık, Adaçayı, Southern Meadow Sage

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Çalılıklarda ormanlarda, çayırlarda, nadasa bırakılmış tarlalarda ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Mayıs-Eylül aylarında çiçeklenir. 10-100 cm boylarında, dik gövdeli, çok yıllık otsu bitkilerdir.

Glaucium corniculatum, Çömlekçatlatan, Red Horned Poppy

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Bozkırlarda, taşlı yamaçlarda, tarla ve yol kenarlarında yayılış gösterir. Yükselici veya dik gövdeli, tek ya da iki yıllık otsu bitkilerdir.

Consolida glandulosa, Yağlımahmuz

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Bozulmuş bozkırlarda, çayırlarda ve nadasa bırakılmış tarlalarda yayılış gösterir. Haziran-Ağustos aylarında çiçeklenir. 50 cm'ye kadar boylanabilen, dik gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdir.

Securigera varia, Körigen, Purple Crownvetch

Gözlenme Sıklığı: 7

Tanım: Taşlı yamaçlarda, tarım alanlarında, yaprak döken ormanlarda ve çalılıklarda yayılış gösterir. Mayıs-Ağustos aylarında çiçeklenir. Yatık ya da yükselici gövdeli çok yıllık otsu bitkilerdir.

Anagallis arvensis, Fare Kulağı, Scarlet Pimpernel

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Deniz kıyısında, ekili alanlarda, kayalık kireç taşlı yamaçlarda, kireçli dik kayalarda, çalılıklardaki killi ve kumlu topraklarda yetişir. Mart-Ağustos aylarında çiçeklenir. Dallanmış gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdir.

Testudo graeca, Kara Kaplumbağası, Common Tortoise

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Orta boylu karasal bir kaplumbağadır. Kuyruk nispeten kısa, çoğu kez pençe benzeri bir tüberkül ile sonlanır. Gündüz aktifdir, yavaş hareket eder. Çiftleşme baharda, genellikle Mart sonu, Nisan ve Mayıs aylarında gerçekleşir.

Globularia orientalis, Küre Çiçeği

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Killi, yumuşak topraklı kireçli tepelerde, meşe çalılıklarında ve bozkırlarda yayılış gösterir. Şubat-Temmuz aylarında çiçeklenir. Öbek oluşturan, yarı çalımsı bitkilerdir.

Cerinthe minor, Cücegözü, Lesser Honeywort

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Taşlı yamaçlarda, çakıllı alanlarda, tarlalarda ve yol kenarlarında yetişir. Mayıs-Ağustos aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, iki ya da çok yıllık otsu bitkilerdir.

Centaurea urvillei, Peygamber Çiçeği

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Bozkırlarda ve taşlı yamaçlarda yayılış gösterir. Haziran-Temmuz aylarında çiçeklenir. Tek ya da dallanmış gövdeli, küçük öbekler oluşturan, iki ya da çok yıllık otsu bitkilerdir.

Eryngium bithynicum, Şeker Dikeni, Çakır otu

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Bozkırlarda, nadasa bırakılmış tarlalarda ve aşınmış bayırlarda yayılış gösterir. Haziran-Eylül arasında çiçeklenir. Tek yıllık veya iki yıllık sert gövdeli otsu bitkilerdir.

Linum nodiflorum, Yabani Keten

Gözlenme Sıklığı: 6

Tanım: Kayalıklarda, çoğunlukla kalkerli tepelerde, nadasa bırakılmış tarlalarda ve doğallığı bozulmuş alanlarda yetişir. Nisan-Haziran aylarında çiçeklenir. Dik gövdeli, tek yıllık otsu bitkilerdir.

Doğa Koruma Merkezi Vakfı (DKM), 2004 yılından beri doğa koruma alanında faaliyet gösteren bir sivil toplum kuruluşu. Doğa Koruma Merkezi Vakfı’nın amacı; bilimsel yaklaşımları temel alarak, biyolojik çeşitliliğin etkin şekilde korunmasını ve doğal kaynakların sürdürülebilir şekilde yönetilmesini sağlamak. Çalışmalarında ‘koruma biyolojisi’ disiplinini temel alan DKM, bu anlayışın yaygınlaşması için de çaba gösteriyor. Dolayısıyla, koruma çalışmalarının başarısı ve sürekliliği için kapasitenin artırılması DKM’nin öncelikleri arasında geliyor.

ODTÜ Ekosistem Uygulama ve Araştırma Merkezi (EKOSAM), Erasmus+ Gençlik ve Kent için Doğa Projesi kapsamında 2018 yılında kuruldu. Amacı doğa rehberleri yetiştirmek ve insanların doğa ile bağ kurmasına yardımcı olmak, doğa ile olan iletişimi artırmak olan EKOSAM Öğrenci Topluluğu vatandaş bilimini önce ODTÜ’de, sonra Ankara ve ülke çapında yaygınlaştırarak doğa koruma çalışmalarına katkı sağlamaya ve işlenebilir çıktılar elde etmeye çalışır.

Tür Tanımlamalara Yardım Eden Uzmanlar: Mecit Vural (Botanik), Barış Özüdoğru (Botanik), Uğur Zeydanlı (Botanik), Evrim Karaçetin (Kelebek), Süleyman Ekşioğlu (Kelebek), Mert Elverici (Böcek)

Teşekkürler: Fotoğraflarıyla bize katkıda bulunan katılımcılarımıza teşekkür ederiz. Aysun Bolat, Bahar Şener Pedgley. Çağatay Kerem Dönmez, denizdd, Emre Barış Yıldırım, Efe Arslan, Efsun, Eren Eren, Esra Atacan, Fırat Tok, Fulda Bol, Gökçe Hasdemir, Gülden Atkın, Güray Kasapoğlu, Hamiye Tefek, Hatice Dinç Sarısoy, Jethra Bell, İpek Karamercan, Leyla-Deniz, Melih Baykal, Melike Çetinkaya, Metin Akgül, Nermin Biber, Nurbahar Usta, Ufuk Sarısaltık, Seçkin Kanca, Tanya Tanyolu, Tolunay Cankara, Tuba Bucak, Tuğba Can, Vildan Acar, Yağız Çakır, Yeşim Atak, zy1854, Zeliha Güneş Demir

Hazırlayan: Büşra Mülayim, Tuğba Can ve Özge Balkız

Kaynakça:

- Akademik, Ü. (ed.). 2014. Türkiye'nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları I. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları. Ankara.

- Akaydın, G. 2015. Ankara Şehrinin Doğal Bitkileri. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.

- Baytaş, A. 2019. Türkiye'nin Kelebekleri Arazi Rehberi. Ankara. Doğa Koruma Merkezi.

-Bizim Bitkiler: www.bizimbitkiler.org.tr/list.html

- Inaturalist.org: www.inaturalist.org

Appreciate