Աղավնատունը Արմավիրի մարզում է, Էջմիածնի գյուղերից: Սիրուն Սումբատյանը Աղավնատուն համայնքի ավագանու անդամ է: Արևից էլ շուտ արթանցող տիկին Սիրունին համագյուղացիներն արդեն երրորդ անգամ են իրենց վստահության քվեն տալիս, քանի որ գիտեն` անտարբեր մարդ չէ, գյուղացիների խնդիրներին հետամուտ է լինում: 12 տարի է այս «պաշտոնին» է, ասում է՝ ավագանու նիստերին անգամ գյուղի չամուսնացած տղաների թեման է բարձրացնում:
Սիրուն Սումբատյանը թունաքիմիկատների խանութում է աշխատում: Աշխատանքը հնարավորություն է տալիս գյուղի անցուդարձից ավելի լավ տեղյակ լինել: Գյուղի դեմոգրաֆիկ խնդիրները նույնպես անհանգստացնում են տիկին Սիրունին. սրտի ցավով է ասում, որ գյուղից տղամարդկանց ու երիտասարդ տղաների արտագաղթ կա: Շատերը հետագայում նաև իրենց ընտանիքներին են տանում կամ՝ «խոպաններում» ամուսնանում: Խանութ մտնող չամուսնացած երիտասարդներին պարտադիր հարցուփորձ է անում՝ ինչո՞ւ չեն ամուսնանում և նրանց թվարկած խնդիրները ավագանու նիստերին բարձրացնում:
Նրա համոզմամբ, տարիներ ի վեր քաղաքականության մեջ առկա գենդերային անհավասարությունը մեր երկրի տնտեսությանը վնասներ է հասցրել: Գտնում է, որ կանայք տղամարդկանց հետ միասին պետք է մասնակցեն տեղական ինքնակառավարման մարմինների աշխատանքին և որոշումների կայացմանը.
«Կնոջ հոգատարությունը, ջերմությունը և ընտանիքում դերակատարությունը բերում է նրան, որ ընտանիքը շատ արագ ծաղկում է, նույնն էլ տեղի է ունենում, եթե կանանց հնարավորություն են տալիս մասնակցել սոցիալական, կրթական, առողջապահական ոլորտներում խնդիրների լուծմանը: Սա ցույց է տալիս համաշխարհային փորձը»:
Աղավնատան ավագանու 9 անդամներից երեքը կին են: Տիկին Սումբատյանը թվարկում է կին ավագանիների առաջարկությամբ գյուղում արված աշխատանքները: Ասում է՝ մանկապարտեզի հարցն են բարձրացրել, որն արդեն 2020 թվականին պատրաստ կլինի.
«Հիմքը լցրել էին, որ գյուղի համար սպորտդահլիճ կառուցեն, բայց ավագանին քննարկեց ու կին ավագանիներով հարց բարձրացրինք, որ նպատակահարմար է դրա փոխարեն մանկապարտեզ կառուցել: Ինչի՞ պիտի Աղավնատան երեխան գնա Արագած գյուղի մանկապարտեզ կամ Էջմիածին քաղաք: Որոշեցինք, որ մանկապարտեզի հարցն առաջնային է»:
Սիրուն Սումբատյանի խոսքով, համայնքի ղեկավարը՝ Գնել Մաթևոսյանը, «ո’չ ընդդիմադիր է, ո’չ էլ դիմադիր», աշխատող մարդ է: Ասում է՝ նրա, ընտրվելուց ի վեր հանայքում տեսանելի գործեր արվել են՝ Աղավնատան կենտրոնական ճանապարհի մայթերն են սալիկապատվել, ճանապարհի երկայնքը կանաչապատվել ու բարեկարգվել է, գյուղի եկեղեցին նորոգվել: Այդուհանդերձ, գյուղին հիմնականում «տիրություն» են անում Աղավնատնից տարիներ առաջ հեռացած բնակիչները: Աղավնատունն այսօր 5-6 բարեգործ ունի:
Մեկը գյուղի մանուկների համար եվրաչափանիշներով խաղահրապարակ, ֆուտբոլի ու բասկետբոլի դաշտ է հիմնել, մյուսը՝ Աղավնատան համար նոր եկեղեցի կառուցել, մեկ ուրիշն էլ, ինչպես Սիրուն Սումբատյանն է ասում, Աղավնատան «գերեզմանատունը Լուվրի թանգարանի պես է սարքել»: Բարեգործ էլ ունեն, որ ալյուր և առաջին անհրաժեշտության սննդամթերք է բաժանում:
Գյուղացիները գոհ են բարերարներից, ասում են` լավ է, որ գյուղին օգնողներ կան, բացի այդ, գյուղը գազիֆիկացված է, խմելու, ոռոգման ջրի խնդիր չունի, բայց Սիրուն Սումբատյանը գտնում է, որ համայնքի` ոտքի կանգնելու համար աշխատատեղեր են պետք: Այս հարցն ավագանու նիստերին էլ է բարձրացնում, երբ խոսք է գնում այս կամ այն ընտանիքին դրամական օգնություն տալու մասին:
«Խորհուրդ ենք տալիս գումարներն ավելի արդյուվաետ տեղերում ծախսել: Օգնություն են ուզում տալ, ասում եմ՝ դրա փոխարեն ներդրում արեք՝ գյուղի ճանապարհի մի հատվածը սարքեք կամ մեկ այլ խնդիր լուծեք: Այդ 30-50 հազար դրամը մարդը տանելու է մի հարվածով ծախսի՝ վերջանա, բայց ճանապարհը կմնա»:
Նա Աղավնատան բարեգործներին էլ կոչ է անում համայնքում աշխատատեղեր բացել, որպեսզի գյուղացին հույսը չդնի միայն բերքի վրա. «Այսօր կարկուտը տարավ, վաղը՝ վաղ գարնան ցրտահարությունները տարան և, այսպես, շարունակ: Աղավնատունը երեք տարի անընդմեջ Արարատյան դաշտավայրի՝ կարկուտից տուժած գյուղերից մեկն է եղել»:
Գյուղի բնակիչ Սաթենիկ Բաբայանը նույնպես գտնում է, որ կանայք ավելի շատ պետք է ընդգրկված լինեն տեղական ինքնակառավարման մարմինների աշխատանքներում, որպեսզի կանանց առնչվող հարցերը բարձրաձայնվեն:
Ասում է, երբ հարս է եկել Աղավնատուն, աշխատատեղ չի եղել, որ տանից դուրս գա, աշխատի և ստիպված հողագործությամբ է զբաղվել, բայց չի ուզում, որ իր երեխաներն ու հարսն էլ նույն ճակատագրին արժանանան.
«Երեք երեխա ունեմ, երեքն էլ կրթված են: Հարսս համալսարան է ավարտել, բայց այսօր տանը նստած է: Բայց, եթե աշխատատեղ լիներ, նա էլ կմասնակցեր համայնքը զարգացնելու գործին, ինչպես շատ այլ երիտասարդ կանայք, որոնք նույնպես դիպլոմներով տանը նստած են: Բայց կանայք մեր գյուղում չեն աշխատում, հողագործությամբ են զբաղվում»:
Սաթենիկ Բաբայանին մի հարց էլ է մտահոգում: Ասում է` ամբողջ կյանքում սեփական հողի վրա աշխատում են, բայց դա աշխատանք չի համարվում, ինչը հետագայում անդրադառնում է կենսաթոշակի հարցերի վրա և չաշխատողներին հավասար նվազագույն կենսաթոշակ են ստանում:
«Չէ՞որ մենք էլ ենք արտադրողներ, եթե գյուղացին չաշխատի, այդ միրգն ու բանաջարեղենը որտեղի՞ց կուտեն: Գոնե մի քիչ բարեկեցիկ թոշակ ստանանք»:
Աղավնատան դպրոցի ուսոցիչ Երեմ Նիկողոսյանը մեզ հետ զրույցում ասում է, որ Սիրուն Սումբատյանին երկար տարիներ է ճանաչում և անկախ նրանից` ավագանու կազմում է, թե ոչ, նրան` որպես գյուղացու հոգսով ապրող մարդ է ճանաչում: Ասում է, որ նոր գյուղապետն ու ավագանին նոր փոփոխություններ են բերել. Օրինակ՝ մաքրության հարցն են լուծել.
«Գյուղում աղբատար մեքենաներ են շրջում, թաղամասերից աղբը հավաքում, նախկինում նման բան չենք ունեցել: Համայնքում պարի, նկարչական խմբակներ են գործում»:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԲՈՒԴԱՂՅԱՆ