ASIL KAYBEDİLEN BETON MU BENLİK Mİ?

Hakan Bıçakcı'nın 2017'de yayınlamış olduğu en son romanı Uyku Sersemi, farklı dillere çevrildiği için yabancı ülkelerden de bu romanı okurların distopik roman kategorisine sokabileceği bir kitap olan Uyku Sersemi, kitabın ana karakteri olan Kahraman'ın gün geçtikçe şehirle birlikte kaybettiği benliğini ve anlamsızlaşan hayatını anlatmaktadır. Yaşadığı bu dönüşüm, şehrin de geçirdiği değişimle eş zamanlı olarak gerçekleşmektedir. "Son birkaç yıldır devasa bir şantiye alanına dönen mahallemin girişindeki, yakında yıkılacağını tahmin ettiğim duvarda birbirinden ironik kırmızı harflerle "Kentsel Dönüşüm muhteşem olacak!" yazıyordu." (sayfa 26)

Yazarın 1. tekil şahıs ağzından aktardığı eser Kahraman adlı ana karakterin bir yayınevine gitmesiyle başlıyor. Kahraman, bu süre dahilinde bir kitap yazmaktadır, adeta turistlere rehber niteliğinde olan ve İstanbul’daki tarihi ve önemli yerleri anlatan bir eser. Fakat Kahraman hangi yerin sahibi ile röportaj yapmak istese, röportaj yaptığı sırada bu yerlerin kapanacağını öğreniyor. Bu konu dahilinde aldığı ilk kötü haber ise İstiklal Caddesi’nde söyleşi yaptığı kitapçıda gerçekleşiyor ve bu söyleşi birden anlamını yitiriyor gözünde. Ama burada yaptığı söyleşinin kaydı, aynı zamanda dönüşümünün ilk fiziki belirtisi oluyor. Kahraman bu ses kaydını sonradan dinleyince duyduğu sesin kendi sesi olduğuna inanamıyor, sanki başka birine dönüşmüş gibi hissediyor. “İnsana kendi sesinin kaydı farklı gelir elbette ama bu gerçekten başka birinin sesiydi.” (sayfa 38) Sevgilisi Elif’in kendisine gösterdiği fotoğraflarda da başka birini görüyor, bazen aynaya baktığında bile gördüğü yansımayı tanıyamıyor. Yaşadığı bu büyük travmalar sonucu sırf şehrin güzelliklerini kaybetmekle kalmıyor, aynı zamanda sonrasında oluşacak enkazların altına kendi benliğinden de parçalar bırakıyor.

Bir gün gözünde yaşadığı bir sorun sebebiyle göz doktoruna gidiyor ve önemli bir sıkıntısını olmadığını öğreniyor, fakat annesinin içi rahat etmediği için oğlu Kahraman’ı, bir tanıdıkları olan ve kulak burun boğazcı Erdal Amca’ya gitmeye ikna ediyor. Erdal Amca’nın tavsiyesi üzerine bir gece müşahede altında tutulacağı bir tesisi ziyaret ediyor. Burada fiziksel sağlığı ile ilgili hiçbir soruna rastlanılmasa da Kahraman’ın gece yarısı bambaşka birine dönüştüğünü fark ediyorlar. Dönüştüğü bu kişinin, Elif’in kendisine gösterdiği fotoğraflardaki kişi olduğunun, ses kayıtlarında duyduğu sese sahip olduğunun farkına varıyor.

Kahraman’ın bu duruma gelmesine neden olan sorunlardan biri de Taksim'deki evinin mahallesinde bitmek bilmeyen kentsel dönüşüm oluyor. "İnşaat gürültüsü tüm iştahıyla baş ağrımı azdırıyordu." (sayfa 135) Kentsel dönüşümün de insan üzerindeki etkilerini ortaya koyan Bıçakcı; yazmış olduğu en son romanı Uyku Sersemi ile günümüz İstanbul’una ve durmaksızın değişen şehirde sıkışıp kalan, bunalan, kaybolan insanlara bir bakış açısı kazandırıyor.

Roman boyunca Bıçakcı birçok farklı mekândan yararlanmıştır. Bu mekanları anlatırken de betimlemeden yararlanmaktan çekinmemiştir. Bazı bölümlerde Kahraman’ın sahilde yürüyüşü ve aklından geçenler birkaç sayfa boyunca anlatılmıştır, okuyucuya Kahraman’ın bakış açısı kazandırılmaya çalışılmıştır. Bıçakçı’nın Kahraman’ın anlaşılması için bu kadar uğraşması, okurun Kahraman’a daha iyi bir perspektifle ve empatiyle yaklaşmasını sağlamıştır. Ayrıca romanda belirli bir zaman dilimi belirtilmese de okuyucuya uzun bir süreç olduğunun ipuçları verilmiştir. Kahraman’ın kitabının onaylanmasından kitabının konusunu değiştirmeye geçen uzun bir zaman dilimi vardır. Kendisiyle yabancılaşması da bir günlük bir zarf diliminde gerçekleşmemiştir. Öncelikle bundan şüphelenmiş, sonrasında belirli kanıtlar toplamış ve bu değişime tanıklık etmiş en sonunda da bunun farkına varmış ve üzüntüsünü yaşamıştır.

İroniden sıkça yararlanan Bıçakcı, ana karakter bir anti-kahraman olmasına rağmen kendisine Kahraman adını vermiş. Kahraman’ın kedisi Berna ise hem bir insan ismine sahip bir hayvan hem de Kahraman’ın ev halini ve daha dingin yönünü yansıtmaktadır. Kahraman’ın köpeklerle vakit geçirdiği zaman dilimlerinde ise evden ve akıl sağlığından uzaklaştığını görüyoruz. Ayrıca roman “Mutlu Son” adlı bir bölümle başlıyor. Kitabın başlangıç bölümü olmasına rağmen, bölümün başlığında “son” kelimesi geçiyor. Bu, romanın sonraki evrelerinde gerçekleşecek olan kıyametlerin göstergesi olarak kabul edilebilir. Kitabın son bölümlerinde ise Kahraman’ın yaşadığı bu başkalaşımını sorgulaması, kendisiyle konuşması ve tartışması yazarın iç monolog tekniğinden yararlandığının da göstergesidir. “Elif o pazar sabahı fotoğrafımı çekmeseydi. Kahvaltı sonrası, kanepede Berna’yla uyurken. Bunlar başıma gelmeyecek miydi?” (sayfa 157)

Kahraman’ın her şeyle ilgili bir liste tutması, herhangi bir kafeye gidince sadece filtre kahve içmesi, İstanbul’a ve tarihi yerlere çok değer vermesi, Bıçakcı’nın Kahraman’a kendinden kattığı özelliklerdendir. Elif, Kahraman’ın sevgilisi, Kahraman’ın kendini tanımasında, kendi benliğinin farkına varmasında, daha doğrusu kendi benliğini kaybettiğinin farkına varmasını sağlamasında büyük katkısı olan bir figürdür. Kahraman, Elif kendisine fotoğrafını gösterdikten sonra kendi benliğini sorgulamaya başlamıştır, sonrasında yaşadığı travmalar ile de kendiyle yabancılaşmaya ve kendini kaybetmeye başlamıştır.

Hakan Bıçakcı’nın kaleme aldığı Uyku Sersemi, günümüzde de rolü çok büyük olan kentsel dönüşümü ele almaktadır. Bu kentsel dönüşümle tarihini ve benliğini kaybeden şehir, romanın ana karakteri olan Kahraman ile bağdaştırılarak okura çeşitli mesajlar vererek aktarılmıştır. Şehir kendi benliğini kaybederken eş zamanlı olarak Kahraman’ın da kendi benliğini kaybetmesi, okura yaşadığı sıkıntıları olaydan yakınır bir dille aktarması ve zaman geçtikçe benliği dışında sevgilisini, kedisini ve bir tanıdığını da kaybetmesi ve türlü acılar çekmesi, ana karakterin bunalıma girmesiyle ve bazen de bu durumunu umursamazlığıyla okura anlatılmıştır.

“Manav, mahallenin son yeşil alanı olan marulları toplayıp gitmişti. Sanki ben her bakışımdan sonra kaydetmeyi ihmal ettim diye. Geriye uçsuz bucaksız, boğucu bir çamur deryası kalmıştı.” (sayfa 140)

KAYNAKÇA

Bıçakcı, H. (2020). Hakan Bıçakcı Hakkında. Hakan Bıçakcı Web Sitesi: https://www.hakanbicakci.com/ adresinden alındı

edebiyathaber. (2016, Ağustos 26). İşte, Hakan Bıçakcı’nın hayatı ve kaleme aldığı birbirinden güzel 10 kitap! Edebiyat Haber Web Sitesi: https://www.edebiyathaber.net/ adresinden alındı

Hakan Bıçakcı Kimdir? (tarih yok). Biyografibiz Web Sİtesi: https://www.biyografi.biz/ adresinden alındı

Bıçakçı, Hakan. Uyku Sersemi. İstanbul: İletişim Yayıncılık, 2017.