ORHAN VELİ'NİN HAYATI
Orhan Veli Kanık, 13 Nisan 1914'te İstanbul'da doğmuştur. Şairliğin yanı sıra yazarlık ve çevirmenlik de yapmıştır.
EĞİTİM Hayatı
İlkokula, Beşiktaş Akaretler İlkokulu'nda başlamıştır. Ardından Galatasaray Lisesi'nin ilk kısmı ve Ankara Gazi İlkokulu'nda okuyarak ilkokulu bitirmiştir.
Orhan Veli, okul ve liseyi Ankara'da okumuş ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne girmiştir. İki yıl sonra yüksek öğretimini yarıda bırakarak çalışma hayatına girmiştir.
Çalışma Hayatı
Bir süre PTT Genel Müdürlüğü Bürosu'nda memurluk yapmış ve ardından askere gitmiştir. Askerden döndükten sonra iki yıl kadar Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu’nda tercüman olarak çalışmıştır. Ardından 28 sayısı yayınlanan "Yaprak" adında, bir dergi çıkarmıştır. Ancak devamını getiremeyeceğini anlayarak bırakmıştır.
EDEBİYAT HAYATI
Beşinci sınıfta şiir yazmaya başlamıştır. Öğretmenlerinin desteklemesi üzerine, yazmaya yönelmiştir. 1924 yılında Çocuk Dünyası adlı bir dergide şiiri yayımlanmıştır.
- Lise yıllarında düzyazıdan şiire geçmiş ve şiirle yakından ilgilenmeye başlamıştır.
- İlk kitabını ( Garip) liseli arkadaşları Oktay Rifat ve Melih Cevdet ile birlikte çıkarmıştır.
Bu kitabın ardından Garipçiler adı verilen yeni bir akım ortaya çıkmıştır. Orhan Veli'nin yaptığı iş, edebiyat tarihimiz açısından "edebiyat zevkimizde devrim" biçiminde anlatılarla karşılandı.
Bu şairler dolaysız, yalın, açık seçik bir halk diliyle şiirler yazmaya başlamıştır.
Başka bir deyişle de şiirimizin kabuğu çatlatılmış, o güne kadar şiirin özü sayılan söz sanatları bir yana bırakılmış, ölçüsüz uyaksız, halkın anlayacağı yalınlıkta bir dille şiir yazmanın yolu açmıştır.
ORHAN VELİ'NİN ESERLERİ
Şiir Kitapları
- Garip (Oktay Rıfat ve Melih Cevdet'le 1941),
- Garip (yalnız kendi şiirleriyle, genişletilmiş 2. baskı, 1945),
- Vazgeçemediğim (1945),
- Destan Gibi (1946),
- Yenisi (1947),
- Karşı (1949).
-> Ayrıca ölümünden sonra basılan ve tüm şiirlerini içeren Orhan Veli, Bütün Şiirleri (1975) adlı bir kitabı da vardır.
Düzyazıları, eleştiri ve hikayeleri:
- Nesir Yazıları (1953),
- Denize Doğru (1970),
- La Fontaine'in Masalları (49 fabl manzum çeviri, 1943, YKY 2003),
- Nasrettin Hoca Hikayeleri (72 fıkra manzum çeviri, 1949, YKY 2003).
- Bütün Eserleri Edebiyat Dünyamız (düzyazı, konuşma, 1975),
- Bütün Yazıları (1982; 1. cilt Sanat Edebiyat Dünyamız, 2. cilt Bindiğimiz Dal).
- Çeviri Şiirler (der. Asım Bezirci, 1982).
- Şevket Rado'ya Mektuplar
- El Kapısında (Oyun, Turgenyev'den çeviri, haz. M. Sabri Koz, 1994) yer aldı.
Çeviri:
- Bir Kapı ya Açık Durmalı ya Kapalı (A. de Musset, 1943),
- Scapin'in Dolapları (Moliere, 1944),
- Fransız Şiiri Antolojisi (1947),
- W. Shakespeare, Hamlet ve Venedikli Tüccar (C. Labm'dan-Ş. Erdeniz'le, 1949),
- Saygılı Yosma (J. P. Sartre, 1961),
- Batıdan Şiirler (1963).
ÖLÜMÜ
Orhan Veli, 1950'de Ankara'da bir kaza geçirmiştir. Karanlık bir sokakta, belediyece açtırılan, ama çevresine hiçbir işaret ve lamba konulmayan bir çukura düşmüş ve başı zedelenmiştir.
Bir süre sonra hastaneye kaldırılmıştır. Beyninde damar çatlaması yüzünden baygınlık başlamıştır. Ancak durum ilk önce hekimler tarafından anlaşılamayarak alkol zehirlenmesine karşı tedavi yapılmıştır. Hekimler durumu farkettiklerinde ise iş işten geçmiştir. Orhan Veli Kanık, bütün gayretlere rağmen kurtarılamayarak 14 Kasım 1950'de, Cerrahpaşa Hastanesi'nde hayata gözlerini yummuştur.
