Facebook versus klasboek
Snel en vluchtig, zo kennen we de media van vandaag. Een toepassing als Snapchat speelt daar zelfs op in: foto gezien? Weg ermee! Het contrast met gedrukte boeken kan bijna niet groter. Maar is dat wel zo? Digitaal of op papier: het is vaak de samenloop van omstandigheden die bepaalt wat overblijft en wat verdwijnt. De bewaarcultuur rond boeken is vrij recent. Van het vroege drukwerk is veel, maar zeker niet alles bewaard gebleven in erfgoedcollecties. Informatie op het internet lijkt dan weer onuitwisbaar. Het digitale universum groeit exponentieel. Maar wie bepaalt wat de cloud onthoudt? En wat als je liever geen sporen achterlaat?
Zou jij deze foto's delen via sociale media?
De Bommaregel!
Hoe bewaren erfgoedbibliotheken onze boeken voor morgen?
Uit welke onderdelen bestaat een boek?
Een boekband bewaart en beschermt het boekblok en heeft daarnaast een esthetische functie. De boekband wordt ook wel de jas van het boek genoemd.
De onderdelen van het boek die ervoor zorgen dat het boek open en dicht kan noemen we de boekconstructie.
Een boekblok bestaat uit losse bladen of gevouwen vellen van perkament of papier. Beide materialen verouderen en zijn gevoelig voor vocht, warmte en wisselingen in klimatologische omstandigheden. Ook onzorgvuldig handelen door de mens is een niet te onderschatten oorzaak van schade.
SCHADE AAN...
Elk onderdeel van een boek kan beschadigd worden door verschillende factoren.
Welk onderdeel is op onderstaande foto's beschadigd?
- Schade aan de boekband: de buitenkant van een boek
- Schade aan de boekconstructie: het openen en sluiten van een boek
- Schade aan het boekblok: de feitelijke informatiedrager op perkament of papier
SCHADE DOOR...
- slechte bewaaromstandigheden
- gebrekkig schoonmaakregime
- incidenten (water, vuur, stof)
- biologische schade: beestjes!
Beestjes!
VEILIG BEWAREN in een erfgoedbibliotheek
Eerst worden de boeken gereinigd. Dit gebeurt met speciale borstels en een museumstofzuiger. Daarna wordt het boek gescand en gedigitaliseerd zodat het op een scherm bekeken en gelezen kan worden zonder het verder te beschadigen. Na het digitaliseren krijgt het een zuurvrije verpakking op maat. Het kan nu op een veilige plek bewaard worden. Veilig betekent; een constante temperatuur en luchtvochtigheid, geen ongedierte of insecten, beschermd tegen vuur en wateroverlast! Zo kunnen na ons nog vele generaties van eeuwenoude boeken genieten.
Bewaar je klasboek voor de toekomst
Colofon
- Coördinatie & concept educatie Conn3ct: Isabelle Thoelen (Bibliotheek Hasselt Limburg)
- Inhoud, vormgeving, realisatie: Erwin Marcisz (Bibliotheek Hasselt Limburg)
- Klankbordgroep: Laure Van Hoecke (Mediawijs) , Bart De Nil (Faro), Eva Wuyts (VEB)
Conn3ct is een initiatief van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek en Koninklijke Bibliotheek (KB), nationale bibliotheek van Nederland, in samenwerking met Bibliotheek Hasselt Limburg en Universiteit Antwerpen.