Luchtboogbeelden op de Sint-Janskathedraal in Den Bosch

Luchtboogbeelden op de Sint-Janskathedraal in Den Bosch maart 2016 ter gelegenheid van Jeroen Boschjaar

Jeroen Boschjaar

In 2016 wordt het hele jaar in Den Bosch stilgestaan bij de Middeleeuwse schilder Jheronimus Bosch (1450-1516), vanwege zijn 500e sterfdag. Bosch is bekend van zijn fantastische en fantasierijke tekeningen en schilderingen en er is een speciale tentoonstelling met veel van zijn werk in het Noordbrabants Museum georganiseerd. De stad Den Bosch is op zijn best en er vinden regelmatig speciale activiteiten plaats 'met een Jeroen Bosch tintje'. Een van deze activiteiten brengt een andere bezienswaardigheid van Den Bosch in beeld, te weten de Sint-Janskathedraal en met name de zogeheten 'luchtboogbeelden' rond het schip van de kathedraal.

luchtboogbeelden

De Sint-Janskathedraal was deels nog in aanbouw tijdens het leven van Jeroen Bosch. Op de 16 luchtbogen van het schip (het centrale deel van de kerk) zitten totaal 96 luchtboogbeelden. Unieke, soms heel vreemde figuren. Hier wordt de verbinding gelegd met de speciale figuren die Jeroen Bosch in zijn tekeningen en schilderingen heeft opgenomen. De activiteit 'De Wonderlijke Klim' -met een stellage en trappen buitenom kan je op dakrand van het schip van de Sint-Janskathedraal komen en daar rondlopen- geeft de mogelijkheid om van redelijk dichtbij deze luchtboogbeelden te bekijken. Vanaf de grond is dat haast niet mogelijk. Er is een looppad aangelegd van houten planken door de dakgoten, waardoor je rond het schip kan lopen. Je hebt hierdoor goed zicht op de acht bogen aan de Zuidzijde van de kerk (grenzend aan de Parade, het grote plein) en de acht aan de Noordzijde. De luchtbogen zijn genummerd (Z1 t/m Z8 en N1 t/m N8) en ook de telkens zes beelden erop zijn genummerd (van onder naar boven). Zo heeft elk beeld zijn eigen unieke letter-nummercombinatie. Dat is bij de aanleg al zo in gang gezet en door de eeuwen heen gebleven. De beelden die nu te zien zijn, zijn geplaatst tijdens de grote restauratie eind 19e eeuw. Een groot deel grotendeels identiek aan de 15e eeuwse oorspronkelijke beelden, maar ook velen 'nieuw gereconstrueerd'. Nu, ruim een eeuw later, maakt dat voor de huidige kijker eigenlijk niet uit.

Een aantal luchtbogen

Een aantal van de luchtbogen van bovenaf gezien. Bovenste rij zuidzijde (van links naar rechts Z-3, Z-2, Z-1 en Z-6) onderste rij de noordzijde (van links naar rechts N-1, N-4, N-5 en N-6). Op elke luchtboog zitten zes figuren. Ze zijn onder te verdelen in categorieën: 'muzikanten', 'monsters, dieren, duivels', 'gebrekkigen', 'beroepen' en 'diversen'. (klik op een foto om deze vergroot weer te geven en gebruik de pijlen aan de zijkant om naar de volgende-vorige te gaan)

N-2.2 Pelikaan met jongen, N-2.3 Hond met hoeven, N-2.4 Cisterspeler en N-2.5 Doedelzakspeler

Van onder naar boven de luchtbogen 5, 6 en 7 aan de Zuidzijde van de Sint-Janskathedraal

Monsters en duivels

(klik op een foto om deze groot te zien en gebruik dan de pijlen om naar volgende-vorige te gaan). Bovenste rij van links naar rechts: Z-5.1 Tweepotig draakje, Z-5.4 Roofvogel, Z-5.6 Monster met sikje. Middelste rij van links naar rechts: N-3.4 Duivel met Bazuin, N-6.3 Monstertje, N-8.6 Monster met knots. Onderste rij van links naar rechts: Z-7.1 Duivel met boek, Z-7.3 Duiveltje, Z-6.3 Duivel met drietand.

Z-2 Compleet met Waterspuwer

Z-2.1 Leeuwin, Z-2.2 Mismaakte Aap, Z-2.3 Geblindoekte man, Z-2.4 Dwarsfluitspeler, Z-2.5 Triangelspeler, Z-2.6 Muzikant met Grote Trom. Allen grotendeels gebaseerd op de oorspronkelijke 15e eeuwse beelden.

Muzikanten

Hieronder een aantal van de muzikanten onder de luchtbeeldbogen. Klik op een foto om deze vergroot te zien en gebruik pijltoetsen aan de zijkant om de andere foto's groot te zien.

Bovenste rij van links naar rechts: Z-2.6 Muzikant met Grote Trom, Z-2.4 Dwarsfluitspeler, Z-1.5 Man met bekkens. Middelste rij van links naar rechts: N-2.5 Doedelzakspeler, N-2.4 Cisterspeler, N-3.1 Vedelspeler. Onderste rij van links naar rechts: N-4.5 Fluitspeler, Z-8.6 Nar met fluit, Z-8.5 Vedelspeler.

Van rechts naar links: Z-5.1 Tweepotig draakje, Z-5.2 Aap met jong, Z-5.3 Man met karnvaatje

Midden Z-5.4 Roofvogel en links Z-5.5 Tweepotig monster

Van links naar rechts: Z-1.4 Vrouw met tamboerijn (enige vrouw onder de 96 beelden), Z-1.5 Man met bekkens, Z-1.6 Mannetje met muts

Diverse beelden tot slot

(klik op een van de foto's om te vergroten en gebruik de pijltjes om de andere foto's groter te zien)

Eerste rij van links naar rechts: Z-5.2 Aap met jong, Z-1.2 De verloren zoon, Z-2.2 Mismaakte Aap. Tweede rij van links naar rechts: Z-3.2 Metselaar, Z-1.6 Mannetje met muts, N-2.2 Pelikaan met jongen. Derde rij van links naar rechts: N-4.1 Man drinkend uit een vaatje, N-5.4 Peinzende man, N-5.3 Hond met Perkament rol. Vierde rij van links naar rechts: N-5.2 Drinkeboer, N-5.1 Man die op zijn hand zit, N-6.6 Jankende hond. Vijfde rij van links naar rechts: N-8.3 Drinkeboer, Z-8.4 Metselaar, Z-8.3 Schilder. Zesde rij van links naar rechts: Z-8.2 Bouwmeester met meetlat, Z-8.1 Tekenaar met passer, Z-7.2 Erwtenman. En op de onderste rij: Z-7.4 Steenhouwer, Z-3.6 Ruiter op hond.

Toegift

Geen luchtboogbeeld maar wel een beeld aan de zuidkant van de Sint-Janskathedraal. Een modern oud beeld: Engel met mobieltje! Als je goed kijkt kan je haar vanaf de grond zien....... Je kan ook bellen met haar!

maart 2016 - frans visser - fravis@xs4all.nl - www.fravis.nl

foto's kunnen bij de professionele fotodienst Oypo besteld worden via de link www.fravis.nl/oypo/bestellingen.htm

Appreciate

Made with Adobe Slate

Make your words and images move.

Get Slate