Het begon met een boek...
In het midden van de 19e eeuw zagen Italiaanse astronomen lijnen op het oppervlak van Mars. Ze noemden die lijnen 'canali', wat zowel 'kanaal' betekent als 'natuurlijke waterloop'. In het Engels is een 'canal' echter altijd een kunstmatige waterloop. Hierdoor gingen mensen denken dat er intelligent leven voorkwam op Mars.
In 1898 schreef H.G. Wells (1866-1946) The War Of The Worlds, een boek over een invasie van buitenaardse wezens in Engeland. Hij was daarmee één van de eersten die over Marsmannetjes schreef. Wells gebruikte de technische kennis van die tijd. Zo had men voor ruimtereizen toen geen andere oplossing dan cilinders, afgeschoten uit een kanon. Hij was ook een groot aanhanger van de evolutietheorie, in die tijd geen alom geaccepteerd standpunt. Je zou kunnen zeggen dat de strijd tussen de Martianen en de aardbewoners een 'survival of the fittest' was.
Er valt nog meer over het boek te zeggen. Zo beweerde sciencefictionauteur Isaac Asimov dat Wells het boek bedoeld had als een aanklacht tegen de manier waarop Europese landen Afrika, Azië en Astralië waren binnengevallen. Anderen zeggen dat Wells de Martianen die plekken in Engeland laat vernietigen waar hij zelf een ongelukkige jeugd had beleefd. Hoe dan ook, het boek werd een succes. Het werd honderden malen herdrukt.
Het boek vond ook navolging in andere kunstvormen. Er kwam een film, een musical, een tv-serie en - misschien wel de meeste beruchte versie - een hoorspel!
George Orson Welles (1915-1985) was een zeer invloedrijk acteur, regisseur en scenarioschrijver, die wereldberoemd werd met zijn eerste film Citizen Kane (1941). Die roem had hij ook hard nodig, want voor hij aan het filmen sloeg, was hij het enfant terrible van de Amerikaanse radio.
Voor CBS maakte hij, samen met zijn toneelgezelschap Mercure Theatre, een groot aantal hoorspelen. Dat toneelgezelschap was bekend om de originele visie van Orson. Zo speelde hij een versie van Shakespeare's Julius Caesar, die een directe veroordeling was van het fascistische Italië onder Mussolini.
Op 30 oktober van 1938, tijdens Halloween, bracht het Mercure Theatre een versie van The War Of The Worlds. De geniale vondst van Welles was, om het hoorspel te laten lijken op een gewone radio-avond. Een muziekprogramma wordt onderbroken door steeds verontrustender nieuws over Marsmannetjes in Amerika. Vooral luisteraars die later inschakelden dachten dat het om echt nieuws ging en raakten in paniek. Door de berichten in de Amerikaanse kranten over dit incident werd de zaak enorm opgeklopt, alsof duizenden op de vlucht geslagen waren. Dat is wat overdreven, maar het hoorspel maakte Welles in één klap beroemd (al kreeg hij ook enorm veel kritiek) en door de mythe van het hoorspel kreeg The War Of The Worlds een nieuwe generatie fans.
Na het hoorspel volgden films en een televisieserie.
In 1953 verscheen de eerste film, geregisseerd door Byron Haskin, met in de hoofdrollen Gene Barry, Ann Robinson en Less Tremayne. Deze keer speelt het verhaal zich af in Zuid-Californië, één van de vele plekken waar de Martianen landden. Omdat de acteurs, terwijl de Martianen oprukken, vooral wetenschappelijke debatten voeren, geldt de film als een meer literaire sf-film. De makers gebruikten echt beeldmateriaal uit de Tweede Wereldoorlog om de verwoestingen te tonen. Opvallend verschil met het boek: Deze Martianen sterven als ze een kerk betreden! De film kreeg een Oscar voor de special effects.
In 1988 Komt er een bizar vervolg op de film in de vorm van de tv-serie War Of The Worlds. In dit verhaal sterven de aliens niet door bacteriën, maar raken ze in een diepe coma en worden ze in het geheim opgeslagen. Als een terroristengroep de lichamen per ongeluk blootstelt aan radioactieve straling (kan de beste gebeuren, immers), komen de Marsmannen weer tot leven. Het verhaal werd steeds idioter en na twee seizoenen stopte de serie weer.
In 2005 kwamen maar liefst drie films uit die The War Of The Worlds heetten. Dat kon, omdat in Amerika de rechten op het verhaal inmiddels waren verlopen. De bekendste, en beste versie, is die van Steven Spielberg met Tom Cruise in de hoofdrol.
In 1978 verscheen het album Jeff Wayne's Musical Version Of The War Of The Worlds, een dubbel-LP van producent Jeff Wayne. Op dit album wordt het verhaal verteld door acteur Richard Burton, afgewisseld met muzikale intermezzo's en liedjes. Aan de plaat werkten een aantal - in die tijd - beroemde popsterren mee, zoals Julie Covington (bekend van haar hit Don't Cry Fr Me Argentina), David Essex, Phil Lynott (van Thin Lizzy) en Justin Hayward (van The Moody Blues). Het album werd een enorm succes, mede dankzij het succes van de single Forever Autumn.
Het succes van de plaat was zó groot, dat er op 24 december 1978 door Radio Veronica een Nederlandstalige versie werd uitgezonden. Hierin waren de stemmen te horen van o.a. Jan 'Candlelight' van Veen, Peter Koelewijn, Patricia Paay en Willem Duyn.
Sinds 2006 is er ook een live versie van de plaat. Soms is Richard Burton als hologram aanwezig om het verhaal te vertellen, soms is er een acteur in die rol. Beroemde sterren als Jason Donovan, Justin Hayward, David Tennant (Dr. Who) en Brian McFadden hebben er aan meegedaan. Meestal is er ook een groot orkest, gedirigeerd door Jeff Wayne, en een heleboel techniek nodig om het verhaal te vertellen. Daarom zijn dit spectaculaire shows,
In theaterseizoen 2017-2018 komt er een Nederlandse versie, gemaakt voor de Nederlandse theaters. Edward Reekers (Motel Westcoast, Symfo Classics, Best Of Britain, Kayak) vertaalde de teksten van de verteller in het Nederlands, maar de liedjes blijven gewoon in het Engels. Bert Heerink (Vandenberg, Kayak, Pink Floyd Project) speelt de verteller en zingt,
Credits:
Theater De Willem Erik Groeneweg Met dank aan Wikipedia ;-)