De Tweede Kamer steunt het sturen van 100 tot 150 troepen naar Irak. De Nederlandse troepen zullen daar samen met de Amerikanen de luchthaven van Erbil beveiligen tegen Islamitische Staat. Nederland is al sinds 2015 aanwezig in Irak en traint daar soldaten.
Een Nederlandse veteraan vertelde eind december 2020 tegen Trouw dat hij tijdens een uitzending naar de Afghaanse provincie Uruzgan mogelijk op burgers geschoten zou hebben. De missies waar Defensie zich voor in zet komen dan ook regelmatig in het nieuws. Deze twee bovengenoemde voorbeelden geeft al twee plekken weer waar Nederlandse troepen uitgezonden zijn. Maar hoe zit het verder precies met buitenlandse activiteit van Defensie?
Zijn er meer uitgezonden Nederlandse troepen in het buitenland en wat doen die daar dan? Wat moet er daarnaast gebeuren om een uitzending te starten en wie organiseert die? Hoe is het voor militairen om uitgezonden te worden en hoe worden zij daarop voorbereid?
Overzicht Nederlandse missies in het buitenland
Hieronder kunt u naar het overzicht van de dertien missies waar het Nederlandse leger momenteel troepen heeft zitten. Er zal per missie/land uitgelegd worden wat het leger daar precies doet, wat de aanleiding is en sinds wanneer de missie bezig is.
De uitzendingen
Het Nederlandse leger is momenteel bezig met dertien verschillende missies. Wat doet een uitzending met de soldaten die uitgezonden worden, wat brengt het hen en hoe worden ze hier op voorbereid? Sergeant Luciano Kalkman heeft hier antwoord op in de video.
Het gehele interview kunt u onder in de productie beluisteren.
Kleine missies
Naast grote operaties doet defensie ook mee aan verschillende uitzendingen waar maar één of enkele Nederlandse soldaten heen gaan, zoals Mali of Irak (zie infographic hieronder). Dit soort missies zijn volgens sergeant Kalkman van de Landmacht zeker van belang. "Sowieso is het voor Nederland heel erg kosten besparend, maar als heel veel landen dit doen heb je uiteindelijk toch een internationale samenwerking waarbij doelen bereikt kunnen worden", aldus Kalkman. Hij is van mening dat een enkel persoon op politiek niveau soms meer teweegbrengen kan dan een gevechtseenheid. Kalkman vertelt dat het samenkomen van één of meerdere individuen uit verschillende landen tijdens een missie enorm veel kan betekenen voor land of overheid. Daardoor kunnen 'kleine' uitzendingen misschien nog wel belangrijker zijn dan een uitzending waar een grote hoeveelheid militairen op af wordt gestuurd.
Majoor Nicolette van de Nederlandse landmacht legt uit dat Nederland wel ook effect heeft op missies. Ze vertelt over de kleine missies zoals in Oeganda. Ze is daar zelf ook geweest met een klein groepje militairen om mensen op te leiden zodat deze zelf ook weer mensen kunnen opleiden voor de missies die zij dan weer draaien. Een andere kleine missie die volgens haar veel effect heeft gehad is de missie rond het neerstorten van MH-17. De majoor is daar zelf twee keer heen geweest om de lichamen en brokstukken veilig te stellen zodat ze onderzoek konden doen over de ramp en de lichamen van de Nederlandse slachtoffers konden terugbrengen. Dit heeft ook geleid tot de identificatie van slachtoffers en de grotendeels reconstructie van het toestel MH-17.
Het proces achter de missie
Het Nederlandse leger gaat al sinds 1947 op uitzendingen. Deze missies kunnen in groepsverband plaatsvinden of alleen. Omdat Nederland lid is van de NAVO, de Verenigde Naties en de Europese Unie worden we voor veel missies uitgenodigd. Hoe wordt er in Nederland besloten of we mee doen? En is Defensie eigenlijk verplicht mee te doen aan missies? Prof. Terry Gill, gespecialiseerd in militair recht legt het uit:
Majoor Nicolette de Ruiter werkt momenteel bij de task force veiligheid en doet onderzoek naar de veiligheid van alle missies die Nederland uitvoert. De reden dat Nederland op bepaalde missies gaat is volgens haar een volledig politieke gedreven keuze. Waar het Nederlandse leger wordt ingezet heeft te maken met onze bondgenoten en politieke taken. Ze vertelt ook dat je als militair soms uitgezonden kan worden op een missie waar je zelf helemaal niet achterstaat. ‘’Als je kijkt naar Afghanistan, daar en ik zelf geweest. Het effect is daar gewoon heel klein’’, aldus de majoor. Het geld volgens haar voor veel missies dat het een politieke inzet is waar Nederland zich op de kaart zet als krijgsmacht. Daarnaast gaat de steun twee kanten op, want als wij nooit andere landen helpen dan kunnen we die steun, mocht het nodig zijn, zelf ook niet terugverwachten. Dat is het hele politieke spel achter de missies.
Psychologische effecten
Op uitzending gaan kan ook voor negatieve gevolgen zorgen. Zo is op missie gaan zwaar voor je mentale gezondheid. Het Veteraneninstituut doet elke twee jaar onderzoek naar de mentale gesteldheid van alle Nederlandse veteranen. ‘’Hieruit blijkt dat ongeveer 10% klachten heeft en een nog kleiner percentage ervaart heftige klachten.’’ Aldus de woordvoerder van het Veteraneninstituut.
Niet iedereen die in het Nederlandse leger heeft gezeten is per definitie een veteraan. Volgens de Rijksoverheid is zijn veteranen "alle (gewezen) militairen met de Nederlandse nationaliteit die het Koninkrijk hebben gediend in oorlogsomstandigheden of vergelijkbare situaties. Inclusief vredesmissies in internationaal verband". Volgens het instituut zijn er in totaal sinds het jaar 1940 zo'n 675.000 Nederlandse troepen ingezet voor oorlogen of vredesmissies.
Luciano Kalkman werd tijdens zijn carrière al een keer uitgezonden. Zelf zegt hij geen last (gehad) te hebben van psychische klachten. "Ik ken vrij veel collega’s die dingen hebben meegemaakt waar ze last van gehad hebben", vertelt hij. Volgens Kalkman was het vroeger binnen defensie best wel een taboe was om erover te praten. "Vroeger was de mentaliteit zo dat je gewoon harder moest worden en dat de mentale problemen dan wel zouden verdwijnen." Kalkman heeft het idee dat die houding binnen defensie wel aan het verminderen is. "Mensen praten er meer over en kunnen daar hun ei in kwijt." Hij ziet dit als een positieve ontwikkeling. "Militairen kunnen daardoor op mentaal vlak veel meer bereiken. Ook voor thuis is dat belangrijk dat er ook daar ook meer begrip voor is."
Als er nu een missie begint gaan ze in verband met corona eerst twee weken in quarantaine. Eenmaal aangekomen in het missiegebied doet defensie altijd aan een korte adaptatie zodat de militairen kunnen wennen aan de omgeving en het klimaat. De missie duurt vaak zes maanden en na deze zes maanden wordt de missie overgedragen aan de nieuwe unit. ‘Als de missie voorbij is gaan ze eerst met ontschepingsverlof’, legt Nicolette uit. ‘’Even weer wennen aan thuis dat is altijd toch wel weer een ding want mensen moeten zich weer settelen in de normale wereld.’’ Nicolette legt ook uit dat het thuisfront weer wennen is. Defensie heeft ook een netwerk om de uitgezonden militairen te laten praten met experts over de ervaringen. En er worden vragenlijsten uitgestuurd aan de militair en familie om de situatie te pijlen.
Hier kan je luisteren naar de antwoorden van Luciano Kalkman op alle vragen van het interview.
Fotocredits: defensie
Credits:
Gemaakt met afbeeldingen van Skitterphoto - "tank museum green" • ArmyAmber - "vehicle military tank"