Vorig jaar 2016 had hij een nest gebouwd onder de voorbouw van ons tuinhuis. De hele zomer scheerde hij over ons grasveld op jacht naar insecten. Hij bracht een hele kroost groot en op het einde van de zomer vloog hij met de ganse familie hoog in de lucht. Maar plots was hij weg net als zijn kroost. Hij, Maurice noemden we hem, de boerenzwaluw, zo maar gekomen en zo weer vertrokken. Zou hij dit jaar terugkomen?
En ja hoor! Plots zat hij, voorjaar 2017, op de dakgoot te kwetteren. Hij was terug van Afrika. Eerst alleen, maar na enige tijd kwam ook zijn eega hem vervoegen.
Het oude nest in het gebinte van de voorbouw van ons tuinhuis hadden we sinds het najaar van 2016 onaangeroerd gelaten. Deze nestplaats leek hen nog te bevallen en na wat renoveren en restoreren met modder, speeksel en water werd de woonst opnieuw betrokken.
Na enige tijd werd het nest voor steeds langere tijd bezet door madam. Er moeten eitjes gekomen zijn, al hebben we dit nooit gecontroleerd. Bewust hebben we de zwaluwen niet willen storen. Maurice vloog op en af met insecten in zijn bek.
Nog later hoorden we een piepend geluid vanuit het nest. Maurice en eega kregen het van dan af drukker met het vangen en aanvoeren van insecten. Steeds frequenter scheerden ze over het grasveld en schoten ze hoog de lucht in om dan terug te keren met een volle snavel.
De jongen groeiden gestaag. Dit zagen we doordat ze steeds nadrukkelijker over de rand van het nest kwamen piepen. Op een leeftijd van circa drie weken verlieten ze het nest en werden nog enige tijd door hun ouders gevoederd.
Hierna nog enkel weetjes over de boerenzwaluw:
De boerenzwaluw (Hirundo rustica) is de meest verspreide soort van de familie zwaluwen (Hirundinidae). Door zijn blauwzwart verenkleed met lange buitenste staartveren en door zijn grote wendbaarheid in de vlucht tijdens de jacht op vliegende insecten is het een opvallende verschijning. Een groot deel van zijn leven brengt de boerenzwaluw in de lucht door. Het is een trekvogel die grote afstanden aflegt. Hij overwintert in Afrika waarna hij in de lente naar Europa trekt voor de voortplanting. De boerenzwaluw broedt in landelijke gebieden met voldoende water. Ze brengen twee tot drie broedsels groot alvorens weer naar de overwinteringsgebieden te trekken.
De boerenzwaluw leeft in de nabijheid van de mens. Naast een aankondiger van de lente wordt hij ook gezien als een brenger van geluk. Insecten maken voor 99% zijn dieet uit. Vooral vliegen, muggen en bladluizen staan op het menu. De boerenzwaluw foerageert voornamelijk laag boven het maaiveld of wateroppervlak. Hij verzamelt meestal enkele tientallen insecten in zijn krop voordat hij terugkeert naar zijn jongen in het nest. Wanneer boerenzwaluwen zich klaarmaken voor de trek komen ze in grote groepen bijeen om gezamenlijk op insecten te jagen en zo voldoende vetreserves op te bouwen. Aan het einde van de broedperiode is dit belangrijk omdat boerenzwaluwen door voor hun jongen te zorgen veel aan gewicht hebben verloren.
Wist je dat de totale lichaamslengte van een volwassen mannetje, inclusief de uitstekende staartveren, tussen de 17 en 19 centimeter is? De vleugelspanwijdte bedraagt 32 tot 34,5 centimeter en het gewicht ligt tussen de 16 en 22 gram. Het vrouwtje heeft veel kortere staartpennen en meestal een kleinere spanwijdte. Ze heeft daarentegen een grotere snavel en grotere poten en weegt gemiddeld meer dan het mannetje.
Wist je dat de boerenzwaluw bij zijn trek circa 8200 kilometer tussen Afrika en België in gemiddeld 32 dagen aflegt? Onderweg wordt een aantal malen gerust, in totaal ongeveer 11 dagen. De rustperiodes worden gebruikt om te foerageren. In de overige 21 dagen legt de boerenzwaluw circa 400 km per dag af.
Wist je dat de boerenzwaluw tijdens zijn sierlijke vlucht de snelle vleugelslagen regelmatig afwisselt met duik- en glijvluchten? De snelheid varieert tussen de 4 en 19 meter per seconde (tussen de 14,4 en 68,4 kilometer per uur) met een geschatte vleugelslag van 5 tot 9 slagen per seconde. Als de boerenzwaluw foerageert bedraagt de snelheid meestal 8 tot 11 meter per seconde (28,8 tot 39,6 kilometer per uur). Tijdens de trek spaart de boerenzwaluw energie uit door zo laag mogelijk over de grond en het water te vliegen waarbij zijn gemiddelde snelheid rond de 12 meter per seconde (43,2 kilometer per uur) ligt.
Tot zover mijn verslag over onze gast. Jaarlijks zien we naar zijn terugkeer uit. Ook al maakt één zwaluw de lente niet, hij is in Wachtebeke thuis en steeds welkom!
Tom Lanckzweirt,
Wachtebeke mei 2017
