Een boilerroom-organisatie is een verzamelnaam voor frauduleuze personen en organisaties die, met gehaaide verkopers, potentiële beleggers telefonisch benaderen met een ‘geweldig investeringsaanbod’.
Meestal is het voor de belegger die gebeld wordt niet duidelijk hoe de beller aan zijn gegevens komt. Als je daarover doorvraagt, wordt meestal ontwijkend geantwoord.
Boiler rooms bieden vaak telefonisch aandelen aan die waardeloos zijn of zelfs helemaal niet bestaan. Sommige boiler rooms misleiden beleggers doordat zij de naam gebruiken van een bekende financiële organisatie. Of ze doen zich zelfs voor als een financiële onderneming met een vergunning van de AFM of van een buitenlandse toezichthouder. Dat noemen we een ‘kloonboilerroom’. Bij boiler rooms is sprake van een vorm van fraude die ook wel als ‘high yield’-fraude bekend staat. Deze ‘high yield’-fraude is te omschrijven als: het op bedrieglijke wijze bij anderen opwekken van onjuiste voorstellingen voor, tijdens en na het aanbieden van financiële producten. Het advies is om nooit in te gaan op een telefonisch aanbod van aandelen.
Hoe ziet de organisatie er uit
Boilerrooms zijn een vorm van internationale financieel-economische criminaliteit. Binnen de organisatie zijn diverse gespecialiseerde criminelen actief, zoals website-bouwers, financiele experts die manieren bedenken om buit weg te sluizen naar het buitenland, “accountmanagers” die potentiele slachtoffers benaderen, katvangers die bedrijven op hun naam hebben staan, geldezels die hun bankpas uitlenen om geld door te sluizen, enzovoort. Gebruikte namen en identiteiten zijn vrijwel altijd vals.
Criminele samenwerkingsverbanden die zich met boiler room fraude bezig houden, hebben veelal een piramidestructuur. Elke laag heeft zijn eigen taak en informatiepositie. De criminelen die aan de touwtjes trekken, hebben meestal meerdere boiler rooms tegelijk onder hun hoede. Daarbij werken ze vaak vanuit het 'cellenprincipe', waarbij iedere cel meerdere verschijningsvormen heeft. Medewerkers van de belkantoren weten meestal weinig over de samenstelling van de organisatie. Zij worden slechts ingezet om hun specifieke taken te vervullen. Ze zijn slecht tot matig opgeleid, werken in één van de cellen en worden minimaal geïnformeerd over het exacte mechanisme dat gebruikt zal worden om zeer hoge, gegarandeerde rendementen te kunnen behalen.
De verkopers van financiële producten kunnen echter ook professionals zijn, zoals financiële adviseurs, accountants en juristen, die voor het aanbrengen van nieuwe deelnemers worden beloond. Ook zij hoeven niet altijd op de hoogte te zijn van het malafide karakter van de organisatie. Hun professie verleent hen de uitstraling van betrouwbaarheid, waardoor zij makkelijker producten aan de man kunnen brengen.
In sommige gevallen verloopt de gehele fraude via een professioneel opgezette website. Inleggen kan altijd, maar geld opnemen is dan vaak niet meer mogelijk.
Schaduwwereld
Boilerrooms werken in de schaduw en laten zo min mogelijk sporen na. Als zij op een website een kantooradres vermelden dan zegt dat niets. Bij websites, telefoon en emailcontact wordt gebruik gemaakt van allerlei trucs om buiten beeld te blijven, zoals VPN-verbindingen en prepay-apparaten. Soms wordt een identiteit van een bestaande persoon “geleend”. Als het slachtoffer dan op Linkedin kijkt, denkt hij met deze persoon te maken te hebben. Een variant is een boilerroom met een naam die lijkt op een bekende vermogensbeheerder of beleggingsgoeroe.
Politie en justitie
Slachtoffers doen er goed aan aangifte te doen tegen boilerrooms. De politie kan echter geen wonderen verrichten tegen deze los-vaste misdaadorganisaties die even snel ontstaan als verdwijnen; veel aangiftes worden geseponeerd. Bijkomend probleem is dat de misdaad zich wel richt op Nederland, maar vanuit andere landen, zodat de politie niet veel kan uitrichten. Melden bij AFM is zinvol. De AFM heeft een lijst met boilerrooms op haar website. Deze lijst loopt wel achter de feiten aan. Boilerrooms kunnen van naam veranderen en gewoon doorgaan met hun activiteiten. Advocaten kunnen helpen bij het doe van aangifte waardoor deze meer kans maakt op aanknopingspunten waar politie en justitie iets mee kunnen.
Wetenschappers erkennen dat opsporing moeilijk is. Adrienne de Moor-van Vugt , hoogleraar bestuursrecht aan de Universiteit van Amsterdam en gespecialiseerd in Europees handhavingsrecht: 'De opsporingsbevoegdheden zijn beperkt tot Nederland. Binnen Europa is er nog enige samenwerking, maar daarbuiten wordt het heel lastig.'
Rol van de banken
Hoewel boilerrooms moeilijk zijn aan te pakken, geldt dat niet voor banken die boilerrooms als klant hebben. Banken mogen zich niet inlaten met criminele klanten, maar missen vaak signalen. Dat heeft allerlei oorzaken. Een reden is bijvoorbeeld dat criminelen steeds vaker online een zakelijke rekening kunnen openen zonder gesprek met een bankier op een lokaal filiaal (dezelfde valkuil dus als de notaris die dacht zijn diensten op een goedkope en moderne manier aan te bieden). Hierdoor kan de bank geen risicoprofiel instellen en bij sommige banken bestaat bij bepaalde rekeningen ook geen accountmanager meer. Daardoor worden signalen (alerts) over ongebruikelijke transacties niet adequaat verwerkt.
Bevoegdheid Nederlandse rechter
Het komt voor dat de boilerroom zelf met succes wordt aangepakt via een civiele procedure. Boilerrooms zijn vaak in het buitenland gevestigd. Het goede nieuws is dat de Nederlandse rechter bevoegd is om zaken tegen boilerrooms in behandeling te nemen omdat sprake is van onrechtmatige daad op Nederlands grondgebied. Het slechte nieuws is dat procederen tegen een buitenlandse partij duurder is vanwege vertaalkosten en oproepingskosten. Binnen de Europese Unie erkennen landen elkaars rechterlijke uitspraken. Bovendien bestaat sinds enige tijd de mogelijkheid van een Europees bankbeslag. De mogelijkheden om de activiteiten van boilerrooms internationaal aan te pakken zijn de laatste jaren beter geworden.
Hoe werken deze oplichters en hoe herken je ze?
Hier kun je een boiler room onder andere aan herkennen:
- Je wordt (veelal ongevraagd) benaderd via de telefoon, per post of per e-mail.
- De manier van verkopen of overtuigen is erg agressief, er wordt veel druk op je uitgeoefend om snel een beslissing te maken, persoonlijke gegevens te overhandigen of geld over te maken.
- Je krijgt moeilijke financiële producten aangeboden die een hoog rendement op de korte termijn moeten opleveren. Als er al een financiële bijsluiter bij een dergelijk product zit dan is deze doorspekt met jargon, moeilijke termen en duizelingwekkende cijfers en data.
- Je wordt gevraagd om te investeren in bedrijven die niet beursgenoteerd zijn en waar online weinig tot niets over is te vinden.
- Je wordt gevraagd om te investeren in buitenlandse bedrijven of projecten.
Je ontvangt zomaar een telefoontje uit het buitenland met een investeringsvoorstel
De beller is bijna altijd een buitenlandse aanbieder, komt zeer geloofwaardig over en zegt te werken voor een gerenommeerde bank of investeerder. Op de achtergrond hoor je soms andere mensen die aan het bellen zijn, waardoor je de indruk krijgt dat je met een groot bedrijf te maken hebt. Je krijgt mooie folders toegestuurd met meer informatie over het voorstel en ook de website lijkt vaak op die van een bekende aanbieder en ziet er daarom om betrouwbaar uit. Bonafide aanbieders staan natuurlijk geregistreerd in de registers van de AFM of andere toezichthouders. Hierdoor krijg je nog meer vertrouwen in de boilerroom die hun identiteit heeft gekloond.
De aanbieder geeft je de indruk dat jij bent uitverkoren om van het aanbod mee te profiteren en zo snel geld kunt verdienen. Hij zegt bijvoorbeeld dat het aanbod eigenlijk alleen voor zeer vermogende klanten is en dat hij even met zijn baas moet overleggen of jij ook mee mag doen. Het antwoord is natuurlijk altijd ja. ‘Je hebt geluk. Hij is akkoord, dus dit is dé kans om met de grote jongens mee te doen.’
Vaak lijkt je contactpersoon ook vrienden met je te willen worden en vraagt hij naar je privésituatie: ‘Ga je dit weekend nog iets leuks doen?’ of ‘Heb je ook kinderen?’. Bij een volgend telefoongesprek komt hij dan daarop terug om je het gevoel te geven dat je bijzonder voor hem bent. Dit alles geeft je het gevoel dat het veilig is om geld over te maken. Twijfel je toch nog? Dan probeert de aanbieder een gevoel van schaarste te creëren. `Je moet wel snel beslissen, want er zijn nog maar twee plekken over.’
Let op: de beller kan ook gewoon Nederlands spreken, maar zeggen voor de buitenlandse aanbieder (vaak uit Azië) te werken.
Geld overmaken
Je vult een formeel inschrijfformulier in en krijgt de algemene voorwaarden netjes opgestuurd. Dan word je verzocht om geld over te maken, vaak naar een rekening in Azië. Je kunt vaak beginnen met een klein bedrag, om te proberen. Nadat je het geld hebt overgemaakt, is het soms mogelijk om via internet, met gebruik van inlogcodes, je investering te volgen. Dit kan zeer professioneel overkomen, met live koersstijgingen en dalingen en mooie grafieken. Maar het is allemaal nep.
Uiteraard sta je zogenaamd al snel op winst. Doel is argwaan te voorkomen en je te overtuigen dat een grotere investering een goed idee is. Weet dat dit soort aanbieders deze psychologische trucs uithalen juist zodat je ze graag wílt geloven.
Aandelen verkopen lukt niet
De aandelen die je hebt gekocht zijn vaak nep en het koersverloop dat je op de website krijgt te zien ook. Er komt een moment dat het lijkt alsof je voldoende winst hebt gemaakt op je aandelen en dat je ze wilt gaan verkopen. En dan word je teleurgesteld; je mag of kan de aandelen niet verkopen om een of andere vage reden. De organisatie is niet meer bereikbaar en je blijft met aandelen zitten die niet meer te verkopen zijn. Je bent je geld kwijt.
Hoe voorkom je dat je het slachtoffer wordt van een boiler room?
Word je benaderd door partij die aandelen verkoopt, let dan goed op! De AFM heeft een aantal tips opgesteld:
- Ga nooit in op aandelenverkoop per telefoon of e-mail. Hang direct op. Vaak zijn de verkopers erg volhoudend, ga niet in gesprek en hang elke keer direct op.
- Raadpleeg de registers van de AFM of de website van de buitenlandse toezichthouder in het land waar de instelling zegt te zijn gevestigd om te zien of zij over een vergunning beschikken. Bel de organisatie terug met de gegevens die je uit de registers haalt, om er achter te komen wie ze zijn.
- Check op internet via zoekmachines of er iets bekend is over de aanbieding. Worden er extreem hoge rendementen voorgespiegeld of is het aanbod te mooi om waar te zijn? Dan is het ook niet waar!
- Betaal geen 'restriction fee' of andere onduidelijke kosten aan onbekende instellingen.
- Controleer op internet via zoekmachines de naam van het aandeel.
- Wees altijd extra alert als bedrijven of personen geld vragen over te maken naar een buitenlandse bankrekening of via zogenaamde Moneytransfer-systemen.
- Houd de waarschuwingslijsten van de AFM en de boiler room Alerts van Opgelicht?! goed in de gaten.
Ik ben opgelicht door een boilerroom. Wat nu?
Meld de oplichtingspraktijk bij de AFM
De Autoriteit Financiële Markten controleert financiële instellingen en neemt maatregelen als een bepaalde instelling zich niet aan de regels houdt. Een boilerroom kan door de AFM zelf opgemerkt worden, maar vaak komt de oplichting pas aan het licht als een slachtoffer zich bij de AFM meldt. Ben jij slachtoffer geworden van een boilerroom waar je nog niets over kunt vinden op de website van de AFM? Dan is het belangrijk om hier melding van te maken, zodat de AFM op de hoogte is van de oplichtingspraktijk.
Doe aangifte van de oplichting
Oplichting is strafbaar, dus de oplichtingspraktijken van boilerrooms zijn ook strafbaar. Ben je opgelicht door een boilerroom, dan mag je hier altijd aangifte van doen bij de politie. Net zoals de AFM, kan de politie de oplichtingspraktijk nu verder onderzoeken. Je krijgt lang niet altijd je geld terug, maar het is in ieder geval goed om melding te maken van de oplichtingspraktijk bij het politiebureau.
Meld de oplichtingspraktijk bij de Fraudehelpdesk
Niet alleen de AFM en de politie houden zich bezig met boilerrooms, ook de Fraudehelpdesk is betrokken bij het herkennen en straffen van deze oplichtingspraktijken. Daarom meld je de oplichting niet alleen bij de AFM en de politie, maar ook bij de Fraudehelpdesk. Net zoals de AFM, kan de fraudehelpdesk andere beleggers waarschuwen voor het bedrijf waar jij door opgelicht bent.
© 2022 VEILIG DIGITAAL