Był bodaj najbardziej bezkompromisowym polskim muzykiem, pionierem punk rocka i reggae w Polsce. Udzielał się w dziesiątkach projektów muzycznych, wśród których najbardziej znane były zespoły: Kryzys, Brygada Kryzys, Izrael, czy Armia. Robert Brylewski zmarł w tragicznych okolicznościach od tego, z czym walczył przez całe swoje życie – od ludzkiej nienawiści.
Robert Brylewski urodził się 25 maja 1961 roku, jako syn dwojga artystów Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk. Wczesne dzieciństwo spędził w Koszęcinie, gdzie zespół Śląsk miał swoją siedzibę.
W wieku kilku lat przeniósł się do Warszawy, gdzie z niewielkimi przerwami mieszkał do śmierci. Mimo swojego buntowniczego charakteru odebrał staranną edukację, uczęszczając do prestiżowego Liceum PAX, a potem do Liceum im. Reja - co ciekawe do klasy równoległej z klasą Kazika Staszewskiego, późniejszego lidera Kultu.
Opisanie jego dokonań wymagałoby co najmniej porządnej książki. Brylewski był bowiem bez wątpienia jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych postaci polskiej muzyki niezależnej. Tworzył podwaliny pod polskiego punka, czy reggae.
Kryzys - punkowe początki
Brylewski zadebiutował w 1978 roku jako wokalista i gitarzysta warszawskiej grupy The Boors. Rok później zespół zmienił nazwę na Kryzys, który do dziś uważany jest obok Tiltu za prekursorów muzyki punkrockowej w Polsce. Przez zespół przewinęło się wielu znanych później muzyków. W Kryzysie występowali miedzy innymi: Piotr „Mrówa” Mrowiński, Marek Iwańczuk, Kamil Stoor, Maciej „Magura” Góralski, Tomasz Świtalski, Mirek „Szymon” Szatkowski, Ireneusz Wereński , Aleksander Korecki, Martyna Załoga, Andrzej „LAL” Kasprzyk.
Zagrali zaledwie kilkadziesiąt koncertów, ale zdążyli stać się legendą. Głównie za sprawą licznych, amatorskich nagrań, powielanych własnym sumptem przez rzeszę fanów. Wiosną 1981 roku część z nich ukazała się bez wiedzy i zgody zespołu, jako album wydany przez francuską oficynę Blitzkrieg Records. Ich piosenki: „Dolina lalek”, Mam dość”, „Ambicja”, „Telewizja”, „Na plaży”, czy „Święty szczyt” to kamienie milowe polskiego punk rocka i nowej fali.
Po kolejnych koncertach, w tym na festiwalu w Opolu i Pop Session w Sopocie, zespół zakończył działalność latem 1981.
Brygada Kryzys i „czarna” płyta
Klika miesięcy później Brylewski wspólnie z Tomaszem Lipińskim (ex-Tilt) zakładają kolejną legendarną formację, Brygadę Kryzys. Podziemna sława wyprzedzała ich koncerty, a także zwróciła uwagę promotorów z zagranicy.
Pierwszy oficjalny występ Brygady Kryzys miał odbyć się w sierpniu 1981 roku na historycznym I Festiwalu Solidarności w gdańskiej hali Olivii, jednak ze względu na zbyt śmiały artystycznie i politycznie program, organizatorzy wycofali zaproszenie dla zespołu.
Grupa zadebiutowała w stolicy miesiąc później, na wspólnym koncercie z Republiką. Materiał z tego koncertu został potajemnie nagrany i ukazał się w Anglii - również bez wiedzy zespołu. Płyta, praktycznie nieosiągalna w Polsce, szybko zyskała ogromnąa popularność.
Plany rozwoju pokrzyżowało wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego. Paradoksalnie, w czasie największej cenzury i inwigilacji, najbardziej undergroundowy zespół w Polsce wiosną 1982 roku zarejestrował kilkanaście utworów w nowo otwartym studiu Tonpressu, wówczas największej i oczywiście państwowej, firmy fonograficznej. Oficjalnie, muzycy Brygady Kryzys mieli przetestować możliwości nowo otwartego studia nagraniowego Tonpressu na warszawskim Wawrzyszewie. Podczas sesji testowych w lutym i marcu 1982 pod okiem realizatora Józefa B. Nowakowskiego nagrano kilkanaście utworów, które przeszły do historii polskiej muzyki jako „czarna Brygada”, ze względu na kolor okładki. Część materiału ukazała się w połowie 1982 roku, stając się pierwszą oficjalnie wydaną w Polsce płytą punkrockową. Wielokrotnie wznawiany album ''Brygada Kryzys'' uznawany jest za jedną najważniejszych płyt polskiej fonografii. Takie utwory, jak „Centrala”, „Beton”, „Wojna”, „Nie ma nic”, „Ganja”, „Fallen fallen is Babylon” to kolejne kamienie milowe polskiej muzyki, które wyszły spod ręki Brylewskiego.
Niestety, trudne realia stanu wojennego i późniejszych represji sprawiły, że zespół zakończył działalność jesienią 1982. Po latach kilkakrotnie podejmowane były próby reaktywacji Brygady, z różnym powodzeniem. Ich efektem była między innymi płyta „Cosmopolis” z 1992 roku, czy „Brygada Kryzys XXX Live”, będąca rejestracją koncertu zespołu z 21 listopada 2012, w trzydziestą rocznicę wydania „czarnej płyty”.
Izrael - początki reggae w Polsce
Wiosną 1983 zadebiutował powstały z inicjatywy Brylewskiego zespół Izrael, słusznie uznawany za pierwszy i do dziś najważniejszy zespół polskiego reggae. Izrael był prekursorem łączenia jamajskiej pulsacji muzycznej z polskimi, bardzo zaangażowanymi ideologicznie i społecznie, tekstami. To oni śpiewali, jako pierwsi, o Babilonie, świętym zielu, Jah Rastafari, obficie korzystając ze stylistyki rastafarianizmu, psalmów i Starego Testamentu.
Pierwsze nagrania studyjne miały miejsce w maju 1983 roku, jednak wydane zostały dopiero dwa lata później jako album ''Biada, biada, biada''. Intensywnie koncertując, zespół wydał dwie kolejne płyty: ''Nabij faję'' (1986) i „Duchowa rewolucja, vol. 1'' .
Do historii przeszedł mistyczny koncert z Festiwalu w Jarocinie 1984, wydany po niemal 30 latach na płycie winylowej. Początkowo nieco naiwne, mocno przesączone treściami rastafariańskimi teksty, ustąpiły z czasem miejsca zaangażowanym manifestom, jak choćby „Wolny naród”, „Równe prawa”, czy „Duchowa rewolucja”.
Wielokrotnie zmieniając skład, latem 1990 Izrael zarejestrował nowy materiał w londyńskim studio. Album ''1991''. Z czasem Brylewski zainteresował się innymi gatunkami, ale właściwa dla muzyki reggae wrażliwość towarzyszyła mu do końca, łącząc się z najświeższymi trendami.
Intensywnie koncertujący zespół zawiesił działalność w 1994 roku. Reaktywowany w 2006 (początkowo pod nazwą Magnetosfera), zespół nagrał wydany w 2008 album ''Dża ludzie''.
Warto przypomnieć, że w tym okresie zespół był gwiazdą ostrowskiego Festiwalu Reggae na Piaskach 2013. Podczas specjalnej edycji poświęconej 30-leciu reggae w Polsce Izrael był gościem specjalnym, dając niezapomniany koncert.
Niewidzialna Armia i inne projekty
Równolegle do działalności w zespole Izrael, na początku 1985 Brylewski z wokalistą Tomaszem Budzyńskim powołał do życia grupę Armia. Bazując na punk rocku zespół w nowatorski sposób łączył punka, heavy metal, rocka symfonicznego, muzykę klasyczną i etniczną. Razem wypracowali charakterystyczne, przypominające słynną „ścianę dźwięku” brzmienie, słyszalne na wszystkich studyjnych płytach Armii: ''Armia'', monumentalnej ''Legendzie” oraz albumie ''Czas i byt''. Brylewski opuścił zespół w 1993 roku.
Od 1990 roku Brylewski pracował z wokalistą Pawłem "Kelnerem" Rozwadowskim (ex-Deuter, Izrael) nad kolejnym nowatorskim projektem opierającym się na wykorzystaniu samplingu i elektronicznych instrumentów. Efektem tej współpracy był album ''Tehno Terror'', łączący dźwiękowe eksperymenty z mechanicznymi rytmami muzyki klubowej. Była to jednak raczej koncertowa efemeryda, która zakończyła działalność w 2007 roku.
Od 1993 roku Brylewski współtworzył Falarek Band, oscylujący wokół post-rocka z wpływami muzyki industrialnej. Aktywność zespołu zaczęła zanikać po wydaniu albumu ''Falarek'' w 1996.
W latach późniejszych Brylewski udzielał się w bardzo wielu projektach z pogranicza rocka, jazzu i muzyki eksperymentalnej, jak The Users, Poganie czy Dyliżans. Gościnnie pojawiał się na płytach oraz koncertach wielu zaprzyjaźnionych zespołów, m.in. Immanuel, Deadlock czy Marionety.
Kolejnym ważnym przedsięwzięciem było działające w latach 1991-97 studio nagraniowe „Złota Skała”, gdzie pracował także jako realizator dźwięku. Przez pierwsze lata nagrań dokonywano przy pomocy analogowego sprzętu, a zdobyte w ten sposób materiały wydawano w trzecim obiegu w postaci kaset magnetofonowych. W 1989 roku dzięki cyfrowemu sprzętowi studio nabrało bardziej profesjonalnego charakteru, a dzięki zmianie ustroju Złota Skała zaczęła również wydawać płyty oficjalnie.
Tragiczna śmierć
Robert Brylewski zmarł w tragicznych okolicznościach. W nocy z 27 na 28 stycznia 2018 roku na warszawskiej Pradze został brutalnie pobity. Stwierdzono szereg obrażeń, w wyniku których trafił do szpitala. Po zajściu muzyk trafił do praskiego szpitala, gdzie przeszedł pomyślnie trepanację czaszki. Niedługo później ponownie trafił do warszawskiego szpitala (na ulicy Sobieskiego), a potem do szpitala na Szaserów. Tam zapadł w śpiączkę, z której się już nie wybudził.
Zmarł od tego, z czym walczył przez całe swoje życie – od ludzkiej nienawiści.
Trzy lata później, Sąd Okręgowy Warszawa-Praga skazał Tomasza J., oskarżonego o pobicie Roberta Brylewskiego i przyczynienie się do jego śmierci. Sąd wymierzył mu karę 13 lat pozbawienia wolności.
Jarosław Wardawy