De Wilde Eend en de Soepeend lijken soms veel op elkaar en zijn dan lastig uit elkaar te houden. Waar moet je op letten om het verschil te zien? Uit het gedrag blijkt het niet, dus ben je aangewezen op het verenkleed.
Maar eerst: wat is eigenlijk een Soepeend? Kort gezegd is het een afstammeling van, of kruising met, een gedomesticeerde vorm van de Wilde Eend. Daardoor heeft hij een afwijkend verenkleed of soms afwijkende lichaamsverhoudingen. De spierwitte eenden met een oranje snavel zijn overduidelijk, maar alle andere variaties vallen ook onder de noemer Soepeend. De Wilde Eend werd vooral vroeger veel in gevangenschap gehouden en in de loop van de tijd ontstonden er tientallen kweekvormen. Die zijn deels weer in de natuur terechtgekomen en mengden zich met de oorspronkelijke wilde populatie Wilde Eenden. Aan de grote hoeveelheid mengvormen dankt de Soepeend ook zijn naam.
Hoe onderscheid je Soepeend van Wilde Eend?
Soepeend
Alle kleden
- Duidelijke witte plekken in verenkleed (anders dan halsring van mannetjes)
- Egaal wit of juist donker kleed, vooral op kop, flanken en onderdelen
- Soms zeer langgerekte bouw en rechtopstaande houding op land (‘loopeend’)
- Bouw meestal echter gelijk aan Wilde Eend. Soms opvallend klein of juist groot
- Soms een kuifje op de achterkant van de kop
Mannetjes
- Lichte vlekken of licht centrum in bruine borst (soms is het bruin sterk gereduceerd, zoals op de foto hiernaast)
- Bruine i.p.v. grijze kleur op flanken
- Witte halsring breder dan normaal (meer dan ongeveer 1 cm breed) of juist ontbrekend
- Let op, bij de Wilde Eend is de halsring meestal onderbroken in de nek
- Soms witte vlekken op kop nabij snavelbasis
Vrouwtjes
- Witte halsring (volledig of gedeeltelijk)
- Opvallend lichte kleur: grondkleur ‘gebleekt’ bruin, licht kaneel- of strokleurig, vaak met gereduceerde donkere tekening
- Opvallend donkere kleur, met weinig of geen contrast tussen donkere en lichtere veerdelen
- Snavel vaak egaal donkergrijs zonder oranje of geel, maar dit komt ook wel voor bij Wilde Eend
Kuikens
Egaal geel of juist donker(bruin) donskleed. Wildkleurige kuikens hebben een opvallende pyjamatekening van geel en donkerbruin.
Wilde Eend
Algemeen
- Zowel mannetjes als vrouwtjes Wilde Eend hebben een paarsblauwe "spiegel" met witte rand op de vleugel. Deze is overigens niet altijd zichtbaar als de eend zit
- Wilde eenden hebben oranje poten
Mannetjes
- Man heeft in prachtkleed een groene kop, witte nekband en donkerbruine borst
- Stuit en middelste gekrulde staartveren zijn zwart. Deze krulletjes zijn ook een nadrukkelijk kenmerk van het mannetje Wilde Eend
- Na het broedseizoen lijkt de man meer op het vrouwtje. Aan de kleur van de snavel zijn ze dan nog te onderscheiden; zeemkleurig bij de vrouw, die van de man geel
Vrouwtjes
- Veel onopvallender bruin gekleurd dan het mannetje
- Variabel qua grondkleur (van geelbruin tot vrij donkerbruin), maar tonen altijd tekening op schouder- en flankveren, fijne donkere streping op hals en zijkop en een donker contrasterende oogstreep en kruin/achternek
- Oranje snavel met een variabele hoeveelheid zwart op bovensnavel, meestal ronde vlek
- In vlucht: paarsblauwe baan (armpennen) met witte randen op bovenzijde van de vleugel
Eenden in beeld
De Soepeend en het Jaar van de Wilde Eend
De Soepeend staat niet los van het Jaar van de Wilde Eend. Wilde Eenden en Soepeenden paren namelijk onderling op grote schaal. Er wordt wel eens gedacht dat dit bijdraagt aan de achteruitgang van de Wilde Eend. Alleen al daarom is het interessant om te weten in hoeverre beide eenden verschillen in ecologie. Door effecten van domesticatie en het simpele feit dat ze een andere kleur hebben (ook als kuiken), kunnen Soepeenden verschillen in bijvoorbeeld reproductie en overleving. Als we daarover meer weten, begrijpen we misschien beter welke factoren een rol spelen bij de achteruitgang van de Wilde Eend. Vandaar dat we in het Jaar van de Wilde Eend ook tellingen van soepeendenkuikens meenemen.